- اشاره 1
- «مقدمه دکتر محمد عبدالله دراز» 12
- درباره مقدّمه استاد محمود محمّد شاکر» 20
- فصلی در اعجاز قرآن (از استاد محمود محمّد شاکر) 21
- میدان جنگ نظامی- میدان نبرد فرهنگی 25
- نبرد فرهنگی و عقل جدید: 27
- تحدّی به لفظ، اسلوب و نحوه بیان 33
- ویژگیهای اعجاز قرآن 41
- بلندترین قلّههای باشکوه شعر جاهلی 49
- اهل جاهلیّت: 55
- تفسیر به رأی 60
- اصلاح پایان امّت اسلامی، به اصلاح آغاز آن! 71
- اشاره 76
- مقدمه مؤلف 76
- اشاره 78
- الف- عوامل تاریخی: 78
- پوزیتویسم و مسئله تفسیر قرآن: 83
- اشاره 88
- ب- عوامل مربوط به «شیوه»: 88
- استنباط معیاری اصیل از قرآن، از دیدگاه «پدیده شناسی»: 98
- اشاره 104
- پدیده قرآنی 104
- مذهب مادّی 110
- مذهب غیبی 117
- نهضت پیامبری 121
- اشاره 121
- مبدأ نبوّت 125
- نبوت راستین و ادعای نبوت 128
- «ارمیاء» و پدیده ذاتی 137
- نقد مصادر شناخت یک مذهب 144
- اصول اسلام «منابع» 144
- ارتباط ذات «محمّدی» با پدیده قرآنی 154
- دوران جوانی (ازدواج و عزلت) 166
- اندیشه عرفانی گروه «حُنفاء» و عزلت پیامبر اسلام 9 169
- عصر بعثت 176
- عصر قرآنی 1- دوره مکّه 176
- مرگ ابوطالب و خدیجه 185
- به زودی بانگ جهاد بلند میشود 191
- چگونگی وحی 201
- باورهای شخصی حضرت محمّد (ص) 206
- جایگاه شخصیّت محمّد (ص) در پدیده وحی 220
- اندیشه محمّد (ص) 227
- پیام 234
- خصائص ظاهری وحی 237
- اشاره 237
- الف: نزول تدریجی وحی 238
- ب: وحدت کمّی قرآن 242
- نمونهای از وحدت تشریعی قرآن 244
- «نمونهای از وحدت تاریخی قرآن» 245
- شکل ادبی قرآن 247
- محتوای پیام 252
- «ارتباط میان قرآن و کتاب مقدّس» 254
- تاریخ وحدانّیت 263
- داستان یوسف در قرآن و کتاب مقدّس 265
- «نتایج مقایسه میان دو روایت» 313
- تحلیل و بررسی تئوری نخست 316
- بررسی انتقادی مسأله همگونیهای قرآن با کتاب مقدّس 316
- تئوری دوّم 320
- جدول آماری آیات قرآنی 332
- «مسائلی که عقل در آن راه ندارد»: «فواتح سُوَر» 332
- قرآن و شخصیّت پیامبر (ص) 335
- «هماهنگیهای موجود میان قرآن و حقایق علمی» 340
- مجازات قرآنی 352
- «ارزش اجتماعی مفاهیم و اندیشههای قرآنی» 355
- راهنمای اعلام:- کسان- کتابها- مکانها 359
قرآن و شخصیّت پیامبر (ص)
پس از تبیین و توضیح درباره استقلال «پدیده قرآنی» و موضوع آن نسبت به «شخصیّت محمّد(ص)»، در این فصل کوشش خواهیم کرد تا در مورد ناهماهنگی‌های موجود و آشکار میان گرایش‌های طبیعی پیامبر(ص) با آنچه که در خلال دریافت وحی بر او عارض می‌گشته به بحث بپردازیم.
بررسی این تناقض و ناهماهنگی، به خصایص ظاهری که ما تاکنون به تبیین و اثبات آن در قرآن پرداخته‌ایم، یعنی موضوعیّت و استقلال قرآن در ارتباط با «شخصیّت محمّد(ص)»، روشنی بیشتری می‌بخشد. نخستین نمونه برای اثبات این ناهماهنگی آیه 111 از سوره «طه» می‌باشد:
«ومشتاب به قرآن پیش از آن‌که گذرانده شود به سوی تو وحی آن (1)» ...
پیامبر(ص) در آغاز رسالت خود و در حالت دریافت وحی، حافظه‌اش را به سختی بکار می‌گرفته تا بتواند آیه‌ها را به همان گونه که نازل می‌شد، حفظ نماید. این حالت، غریزی و ناگهانی بود، مانند فردی که به سخن دیگری گوش می‌سپارد تا بتواند سخن او را حفظ کند و برای این مقصود گفتار متکلّم را در ضمیر خود تکرار می‌کند. بنابراین تکرار در حقیقت تمرینی غریزی و اساسی برای حافظ به‌شمار می‌رود و به این خاطر به طور طبیعی از خود همین ذات، در هر درجه از آگاهی که باشد، سرچشمه می‌گیرد. بلکه گاهی می‌توانیم مثلًا سخنانی خیالی محض را در خواب تکرار کنیم، امّا حالت دریافت وحی مانند حالت میان بیداری و خواب نیست. به‌خصوص در مورد شخصیّت محمّد(ص) که شاید به‌طور ناگهانی به طریقی ارادی به تمرین دادن حافظه‌اش همّت می‌گماشته، به گونه‌ای که در این حالت قسمتی از آزادی و آگاهی خود را حفظ می‌کرده است. این نکته در ساختمان جسمی و بدنی او کاملًا مشهود بود. چون وی در وقت نزول وحی به حالت نشسته قرار می‌گرفته و یا در تفکّرات و تعمّقات خود در آن هنگام، به کار تکرار آیات وحی شده می‌پرداخته است.
1- سوره طه آیه 111: وَ لا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ یُقْضی إِلَیْکَ وَحْیُهُ