پدیده قرآنی صفحه 41

شناخت‌ها و اتّفاقات آنها در زمینه «نظم و بیان» در سخن که در نزد عرب و غیر عرب مورد اجماع و اتّفاق است، حقایقی بود که عرب بدانها اطمینان یافت. پس اقرار و اعتراف جوامع عربی نسبت به قرآن از جهت «نظم و بیان» که کلام «ربّ العالمین» است، دلیل طبیعی و عقلی و زمینه و موقعیّت منطقی و روشنی را موجب می‌گردد که ایشان را به‌طور قهری به اعتراف نسبت به کلّ آنچه را که در این کتاب وارد شده است، بخواند ...

امّا عکس قضیّه صادق نیست، یعنی صحت آنچه را که در قرآن آمده است زمینه و برهانی را موجب نخواهد شد تا از عرب خواسته شود به منافات و تباین قرآن با نظم و بیان بشری، اقرار نماید؟ ...

و به عقیده من این مسئله‌ای است در نهایت وضوح و روشنی ...

ویژگی‌های اعجاز قرآن‌

همان‌طور که دریافتیم از این ناحیه و نظر (1) از عرب مطالبه اقرار و تسلیم(در برابر حق، توحید و نبوّت) می‌شود، و نیز از همین وجهه است که امّت عرب در سخنانی که از زبان مردی جوشیده از میان خودش می‌شنود گرفتار تحیّر و سرگردانی می‌گردد، چون از یک طرف در می‌یابد که این سخن از جنس کلام ایشان است، زیرا به زبان خود آنها، زبان عربی آشکار (2) فرو فرستاده شده ... و از طرف دیگر آن را مباین با کلام خویش می‌بیند! .. چه کند؟ متحیّر است که درباره این کلام چه بگوید؟ و از روی تحیّر و اضطرابِ نشأت گرفته از طغیان و کینه‌توزی و نهایت خصومت، نمی‌داند به محمّد(ص) آورنده این کلام چه نسبتی بدهد؟

به این داستان مشهور توجّه کنید:

گروهی از قریش و در رأس آنان «ولید بن مغیره» در توطئه‌ای که در نظر داشتند آن را در موسم حج به اجرا درآورند، متحیّر بودند چه کنند و چه بگویند؟ توطئه آنها این بود که این بار همگی با قول واحد و بدون اختلاف و پراکندگی به آورنده و