اهل بیت علیه‌السلام در آیه تطهیر صفحه 3

حدیث کساء، متون فراوانی از طریق بسیاری از صحابه و تابعین دارد. تمام این متون می‌رساند که رسول خدا(ص) پارچه‌ای به دست گرفت و علی، فاطمه، حسن و حسین(ع) را زیر آن برد و فرمود:إِنَّما یُرِیْدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ ویُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیْراً.بعضی از روایات می‌گوید: پیامبر(ص) برای پاکیزگی آنان دعا فرمود. [34] .

این همه تأکید چرا؟

ملاحظه می‌شود که رسول خدا(ص) اصرار شدیدی بر این مسأله داشت و تلاش کرد تا هرچه بیش‌تر به ثبوت، تأکید و نیز رسوخ آن در بینش مردم بپردازد.آن‌گاه به زدودن هرگونه شبهه یا شک و تردیدی درباره مصادیق اهل‌بیت‌در آیه تطهیر پرداخت و هر فرصتی را از صاحبان اغراض سیاسی و تمایلات و تعصبات جاهلی برای تحریف یا تضعیف آن گرفت. رسول‌اکرم(ص) این کار را از طریق شیوه عملی‌ای که در پیش گرفت و طرح‌بسیار مناسبی که پیاده کرد، اجرا نمود، چه آن حضرت(ص) مدت شش‌ماه [35] هرگاه که برای نماز از خانه‌اش بیرون می‌رفت، به حجره فاطمه‌3 می‌آمد و می‌گفت:الصلاة یا اهلَ الْبَیْتِ، إِنَّما یُرِیْدُ اللّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً.نماز، ای اهل‌بیت! و آن‌گاه آیه مبارکه تطهیر را تلاوت می‌فرمود.این مطلب از چندین نفر روایت شده است. بعضی نه ماه گفته‌اند. [36] .به نظر ما ممکن است یکی از دو رقم 9 و 6 (که در عربی بدین صورت نوشته می‌شود: تسعه - سته به دلیل نبودِ نقطه در سابق و نیز نزدیکی رسم‌الخط دو لفظ به هم، تصحیف دیگری باشد.چهل صبح [37] ، یک ماه [38] ، هفت ماه [39] ، هشت ماه [40] ، ده ماه [41] ، هفده ماه [42] و نوزده ماه [43] . در برخی از منقولات رقم معینی بیان نشده است. [44] هم‌چنین گفته‌اند: پیامبر(ص) تا آخر عمر بدین کار ادامه داد. [45] بعضی گفته‌اند: «این خبر با اسناد، از سی‌صد تن از صحابه روایت شده است. بعضی هجده ماه و بعضی ده ماه گفته‌اند.» [46]

راز اختلاف

روشن است که اختلاف در مدت، نه موجب سستی روایت می‌شود و نه‌موجب شک در اصل واقعه. آنچه می‌توان در این‌جا بیان کرد و به پذیرش نزدیک می‌نماید، این است که هر یک از ناقلان آنچه را خود دیده، نقل کرده است. شاید بعضی یک ماه، بعضی دیگر شش ماه یا هشت ماه و یا تا آخر زندگانی رسول اکرم(ص) مراقب این کار بوده‌اند. همین گونه است در مورد سایر ارقامی که بیان شد. بر این اساس هر کدام از راویان مشاهدات شخصی خود را بیان کرده بدون این که مشاهدات دیگران را نفی کند. نیز ممکن است رسول اکرم(ص) این کار را در چند برهه جدا از هم که طی هر کدام استمرار داشته، انجام داده باشد. در آغاز فصل پنجم وجه کامل‌تر و معقول‌تری را در جمع این ارقام خواهیم آورد. إن شاءالله تعالی.

آیه تطهیر و زنان پیامبر

اخبار و روایات می‌رساند که آیه تطهیر، زنان پیامبر(ص) را دربرنمی‌گیرد. این روایات، هر گونه شک و شبهه‌ای را در این باره نفی کرده است؛ چه با صراحت تمام بیان می‌دارد که رسول اکرم(ص) از ورود عایشه به زیر پارچه جلوگیری کرد و نیز تصریح دارد که عایشه از اهل‌بیت نیست. درمورد ام سلمه و سایر زنان پیامبر(ص) نیز چنین است. در این باره به متون مختلف زیر توجه فرمایید:در واقعه کساء، عایشه به پیامبر(ص) گفت: آیا من هم از اهل‌بیت تو هستم؟ پیامبر(ص) فرمود: برو کنار، تو پایان خوشی داری. [47] در متن دیگری آمده: آن حضرت(ص) زینب را از این که همراه آنان زیر پارچه کساء رود بازداشت و به او فرمود: در جای خود بایست. تو، ان‌شاءاللّه تعالی، پایان خوشی داری. [48] متون دیگر می‌گوید: در آن موقع ام سلمه گفت: خداوندا! مرا از آنان گردان! پیامبر(ص) فرمود: در جای خود باش، تو خوبی. [49] یا گفت: یا پیامبر خدا! آیا من از آنان هستم؟ فرمود: تو بر جای خود باش، تو خوبی. [50] یا گفت: من نیز آمدم تا همراه آنان زیر پارچه روم. پیامبر(ص) فرمود: درجای خود باش. تو خوبی. [51] یا گفت: ای رسول خدا! مرا هم با آنان داخل کن. فرمود: ای ام سلمه! تو از زنان شایسته من هستی، امّا در این مکان احدی وارد نمی‌شود، مگر این که از من باشد. [52] یا این‌که پیامبر(ص) به او فرمود: تو پایان خوشی داری یا تو خوبی. [53] یا این‌که ام سلمه گفت: ای رسول خدا! آیا من از اهل‌بیت تو نیستم؟ فرمود: تو پایان خوشی داری. تو از همسران پیامبری. [54] یا فرمود: تو پایان خوشی داری و از بهترین همسران من هستی. [55] یا گفت: آیا من از اهلِ تو نیستم؟ فرمود: تو پایان خوشی داری امّا اینان اهل من هستند. [56]

تکرار حادثه

روشن است که هرگاه نقل یک واقعه متعدد شود، اجمال و تفصیل، و بیان بعضی از خصوصیات و حذف آن در مواردی، نقل حرف به حرف نصّ واقعه و یا نقل به معنای آن، امری عادی و طبیعی باشد، نه موجب سستی روایت و نه باعث ضعف آن.بعضی می‌گویند: «ظاهراً این کار پیامبر(ص) چند بار در خانه ام سلمه تکرار شده است. آنچه بر این گفته دلالت دارد، اختلاف هیئت اجتماع آنان و چیزی که ایشان را زیر آن قرار داد و دعای پیامبر برای آنان و نیز پاسخ ام‌سلمه است.» [57] شاید این کار در خانه زنان دیگر پیامبر(ص) هم تکرار شده باشد، همان‌گونه که روایت زیر بر آن دلالت دارد. این روایت می‌گوید: عایشه از پیامبر(ص) اجازه خواست که او هم زیر پارچه رود، امّا پیامبر(ص) او را از این کار بازداشت و فرمود: کنار برو. در مورد زینب، همسر دیگر پیامبر(ص) نیز همین‌طور است.

مستفیض یا متواتر