تجوید فرقان صفحه 195

«بسمله» در آینه احکام

الف) در نماز

اشاره

در آغاز سوره شریفه حمد عبارت شریفه «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ» به عنوان یک آیه مستقل، و در سوره های دیگر قرآن جزءِ سوره (جزءِ آیه اوّل هر سوره) محسوب می شود. و در دیدگاه فقهای امامیه واجب است که یک سوره مستقل پس از سوره حمد در نماز خوانده شود،(1) لذا عدم قرائت «بسمله» و یا غلط اداء کردن الفاظ آن مانند دیگر آیات حمد و سوره، موجب بطلان نماز می شود، بنابراین قواعد و ضوابط صحیح عربیّت باید دقیقاً در آن لحاظ گردد.

در منابع فقهی ما و رساله های عملیه به احکام «بسمله» کم و بیش اشاراتی شده است به طوری که قرائت آن را جز در سوره برائت واجب دانسته، و بدیهی است که آیه «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ» در حیطه واجبات نماز است و قرائت صحیح آن به عنوان آیه اوّل سوره امری است اجتناب ناپذیر و واجب.

- شیخ بهاءالدین عاملی رحمه اللّه (م 1030 ه ق) در جامع عباسی یکی از یازده امر واجب در قرائت حمد و سوره در نماز، گفتن بسمله در آغاز این دو دانسته و فرموده است (واجب) هشتم آن که در اوّل فاتحه و سوره بسم اللّه بخواند و ترک نکند.(2)

- نکته قابل توجّه این که شهید اوّل رحمه اللّه در کتاب فقهی «لمعه دمشقیه» به وجوب «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرِّحیمِ»حتّی بین جفت سوره هایی که یک سوره به