تجوید فرقان صفحه 326

د - لثه (لِثَه)

لثه، مقدار گوشتی است که بُن و قسمتی از دیواره دندان ها را پوشانیده است.

ه- سقف دهان (حَنَک اَعْلی)

این جزء از دستگاه تکلّم نیز در تولید برخی حروف دخیل بوده و قسمت های آن عبارتند از:

1- نرم کام: ابتدای قسمت عقب سقف دهان را از طرف حلق که کمی نرمتر است، گویند.
2- سخت کام: قسمت وسط سقف دهان که حالتی قوسی و سخت دارد.
3- نِطع(1) یا غارالحنک: قسمت جلوی سقف دهان نرسیده به لثه دندان های ثنایای بالا که دارای چین و شکن (فرو رفتگی و برجستگی) است.

لب ها (شَفَتان)

شَفَتان/ شَفَتَیْن: به معنای دو لب است که مفرد آن «شفه» است.

قسمت ها و حالتی از آن که در اداء برخی حروف دخالت دارند؛ عبارتند از:

1- خشکی دو لب: قسمت بیرونی دو لب را گویند.
2- تری دو لب: قسمت میانی (درونی) دو لب است.
3- گردی دو لب(2): حالتی است که از جمع و غنچه شدن لب ها ایجاد می شود.

خَیْشوم

خیشوم، فضای بینی را گویند و آن دو راهی است که از بینی به حلق متّصل می شود.

1- 1. نِطَع یا نِطْع (جمع: نُطُوع): کام دهان، سقف دهان، جلو کام. [لاروس، 2/2056؛ فرهنگ نوین، ذیل واژه]
2- 2. این قسمت، جزء لبها محسوب نمی شود بلکه حالتی است که برای تولید حرفی، از دولب استفاده می شود، و در اینجا صرفا برای تکمیل بحث اینگونه مطرح گردید.