تجوید فرقان صفحه 58

بهترین سخن است و در آن اندیشه کنید که چون بهار است.(1)

نکته مهم این فرمایش حضرت، آن است که در مرحله یادگیری فرموده «بهترین سخن» است؛ ولی در مرحله تفکّر و اندیشه، آن را به «بهار» تشبیه کرده است، بهاری که فصل رویش و زندگی است.(2)

مراتب تدبّر

«تدبّر» عبور از سطوح اوّلیه و مفاهیم ظاهری آیات و ورود اندیشمندانه به لایه های ژرف برای کشف حقایق پنهانی است؛ حقایقی که بدون توجّه و ژرف اندیشی بر ما آشکار نمی شود.

از این روی قابل توجّه است که تدبّر در قرآن خود درجات و مراتبی دارد که بر حسب کمیت و کیفیت تدبّر متفاوت است. بی شک ژرف اندیشی در یک آیه یا یک سوره و یا بخشی از قرآن با ژرف اندیشی در همه آیات در یک درجه قرار نمی گیرد؛ هم چنان که ژرفای تدبّر و میزان رسیدن به لایه های نهفته آیات و دل سپردن به پیام های نورانی قرآن نیز برای همگان یکسان نیست.(3)

از آنجا که قرآن کتابی قابل فهم برای همگان است.(4) همه حق دارند که در قرآن تدبّر بکنند و تا دنیا دنیا است افراد حق تدبّر دارند و شانس موفقیت دارند که در تدبّرهای خودشان به مطالب تازه ای برخورد بکنند که احیاناً گذشتگان آن ها در تدبّرهای خویش برخورد نکرده اند.(5)

1- 1. نهج البلاغه، خطبه 110.
2- 2. علوم حدیث (فصلنامه علمی- تخصصّی)، شماره 13، ص 83 و 84.
3- 3. تفسیر موضوعی قرآن کریم (جمعی از نویسندگان)، ص 24 و 26
4- 4. ر.ک : تفسیر المیزان (40 جلدی)، 9/30.
5- 5. خاتمیت (شهید مطهری)، ص 162.