- تقدیم به پیشگاه: 1
- سخن مترجم 3
- شریف رضی رحمه الله 6
- مقدمه مؤلف 14
- اشاره 19
- ویژگی های امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام 19
- ویژگی های مولای ما، امیر مؤمنان، ابی الحسن علی بن ابی طالب علیه السلام 20
- اشاره 20
- فضیلت زیارت حضرت علیه السلام 21
- شمّه ای از ادله بر تعیین قطعی امیر مؤمنان علیه السلام 22
- اشعار 23
- اشاره 29
- بخشی از آثار و نشانه های امامت حضرت علی علیه السلام 29
- مرد خارجی که سگی سیاه شد 30
- امیر مؤمنان علیه السلام در کربلا 32
- تبسّم علی علیه السلام 33
- امیرمؤمنان علیه السلام و پرداخت بدهی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 36
- اسلام آوردن راهب 37
- صدمین نفر 41
- پرچم دارِ معاویه 41
- روایت میثم تمّار رضی الله عنه 42
- سفارش پیامبر 44
- باز گرداندن خورشید 45
- مسند قضاوت 45
- هدیه خداوند 47
- طغیان آب فرات 48
- علی علیه السلام در بستر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 48
- لرزش زمین 48
- نشان دادن پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 49
- در جنگ نهروان 50
- اجازه برای عمره 53
- فرزند تو، حسین علیه السلام را می کشد 54
- هنگام شهادت 55
- اشاره 57
- حکایت های ویژه 57
- مژده تولّد جانشین پیامبر صلی الله علیه و آله 58
- نیکوکارترین مردم نزد پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 59
- راز گویی خدا با علی علیه السلام 61
- امیر مؤمنان 62
- نام پدران امیر مؤمنان علیه السلام 63
- پارسایی امیر مؤمنان علیه السلام 64
- وارثان زمین 65
- اشک معاویه 65
- در برابر صاحب عرش 67
- علی علیه السلام در دل مؤمنان 67
- ماجرای نماز ابوبکر 69
- با سران کفر بجنگید 73
- شایسته تر برای خلافت 76
- ادای بدهی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 77
- اهمیّت بیت المال 78
- سخنرانی امام حسن علیه السلام پس از شهادت امیرمؤمنان علیه السلام 80
- غذای یک شب 80
- خرید پیراهن 81
- قضاوت هاو جواب مسائل 82
- اشاره 82
- نخستین داوری پس از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 84
- کیفر مرد انصاری 85
- اگر علی نبود، عمر هلاک می شد 86
- حل مشکل 89
- چگونگی قطع دست 90
- کسی که بترساند، معذور است 90
- شناسایی غلام 90
- سخن گفتن خدا با بندگان 91
- مکانِ خدا 92
- سؤال های ابن کواء از امیر مؤمنان علیه السلام 93
- فاصله میان مشرق و مغرب 93
- داناترین یاران محمد صلی الله علیه و آله 93
- پرسش های اسقف نجران 95
- بخشی از سخن علی علیه السلام به مرد شامی 98
- سخنان کوتاه امیر مؤمنان علی علیه السلام 99
- اشاره 99
- خانه حکمت 100
- حکمت گُم شده مؤمن 100
- پنج سفارش ارزشمند 101
- زیاده روی در ستایش 101
- ارزش هر انسان 102
- کلمه نمی دانم 102
- ماندگاری 102
- تدبیر سالمند 102
- خواب با یقین 103
- شیوه دریافت روایت 103
- در توضیح انا للَّه وانا الیه راجعون 103
- سودمندترین سخن 104
- در برابر ستایش افراد 104
- آخر الزمان 105
- سه ویژگی برآورده شدن نیازها 105
- پیراهن کهنه و فروتنی دل 106
- امروز، روز کار 106
- قامَ فی مِثلِ هذِهِ 107
- دو دشمن متفاوت 107
- دوست داران آخرت 107
- رحمت پروردگار 108
- فرجام ترک دین برای دنیا 109
- شگفتی های دل 109
- نادانی دانشمند 109
- اهل بیت علیهم السلام 110
- وفا همراه راست گویی 111
- برای کوچ، آماده شوید 111
- کار در دنیا 112
- مظلومیت علی علیه السلام پس از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 113
- فاصله میان دو عمل 113
- اندرز دهنده ها 114
- زیاده مال و زیاده سخن 115
- فرمانبری خدا 115
- پس از جنگ جمل 116
- پرهیز از زنان بد 116
- اشاره 117
- تعریف اسلام 117
- غیرت مرد و زن 117
- اسلام و ایمان 117
- ویژگی های بخیل و متکبر 118
- نتیجه کوتاهی در کار 119
- دنیا مثل مار است 119
- ابتدا و انتهای سرما 120
- سرکشی، پیمان شکنی وحیله 120
- بزرگی آفریدگار 120
- تقوا بهترین توشه 121
- دنیا بازار سودای آخرت 121
- دارایی و فرزندان 123
- دوست داشتن دنیا 123
- خانه گذار 124
- دوستی حقیقی 124
- ندای فرشته 124
- دعا، توبه، استغفار و شُکر 125
- جهاد زن 126
- جایگزینی 126
- اندازه کمک 126
- میانه روی 126
- دوستی 127
- کمی عیال 127
- صبر 127
- اندوه 127
- نماز و روزه واقعی 127
- پرهیز از ربا 128
- دعا و دفع بلا 128
- سفارش به کمیل 129
- زبان 132
- منزلت آدمی 132
- آنچه از دست رود 133
- صبر تلخ 133
- پیروزی شکیبا 133
- پسندیدن کار 133
- شروع کننده ستم 134
- به من دروغ گفته نشد 134
- در حق تردید نکرده ام 134
- درخواست های متفاوت 134
- دو گناه برای هر باطل 134
- عهد و پیمان 135
- اطمینان 135
- فرمانبری 135
- ایستادن در برابر حق 135
- کوچ 135
- بصیرت و هدایت 136
- پنهان کردن راز 137
- در جایگاه تهمت 137
- شیوه سرزنش 137
- اشاره 137
- خود رأیی 137
- ویژگی فرمانروایی 137
- پند به یاران 138
- نافرمانی آفریدگار 138
- ادای حق 138
- روزهایم را تباه کردند 139
- فرصت ها 140
- عمر کوتاه دنیا 140
- غرور 140
- صاحب چشم 140
- نظرهای گوناگون 141
- دشمن نادانی 141
- گناه نکردن 141
- یک وعده خوراک 141
- دور کردن بدی 142
- بازداشتن خطا کار 142
- ترس از کار 142
- لجاجت 142
- وسیله ریاست 142
- بی تابی 143
- اشاره 143
- کوتاهی در کار 143
- طمع 143
- شکیبایی 143
- خلافت 143
- کیمیای حکمت 144
- قیامت 146
- خزینه داری دیگران 146
- گفتار جاهلانه 146
- میل دل 147
- هوشیاری 147
- هنگامه خشم 147
- اشاره 147
- خستگی دل 148
- زباله 148
- صرف دارایی 148
- سوء استفاده از سخن حق 149
- فرار از هدایت 149
- طبقات پست 150
- چهره های هنگام بدی 150
- سپر محکم 151
- حق و باطل 152
- شراکت 152
- ستایش کوفه 152
- شباهت افراد به زمان 153
- سازش 153
- کار خیر 154
- یاد خدا و مرگ 154
- دل مشغولی روزی 154
- جامه بردباری 155
- نتیجه حِلم 155
- ظرف دانش 155
- سفارش به امام مجتبی علیه السلام 155
- دنیا 161
- محاسبه نفس 162
- افزوده ها 163
- اشاره 163
- بخشی از عهدنامه مالک اشتر 164
- استقرار دین 169
- چشم 169
- روزگار گزنده 169
- گزافه گو و اتهام زننده 170
- توحید و عدل 171
- سخن جاهلانه 171
- دعا برای باران 171
- عدالت، و پرهیز از ستم 172
- زینت در مصیبت 172
- وظیفه دانشمندان 173
- سخت ترین گناهان 173
- بدترین برادران 174
- منابع: 174
- جدایی از برادر مؤمن 174
پنج سفارش ارزشمند
علی علیه السلام فرمود:
اوصیکُم بِخَمْسٍ لَوْضَرَبْتُم إلیها آباطَ الإبلِ کانَتْ لذلِکَ أهْلًا لایَرجُوَنَّ أحدٌ
مِنْکُم إلّارَبَّه وَلا یَخافَنّ إلّاذنَبَهُ وَلا یَسْتَحییَنَّ أحَدٌ منکم إذا سُئِلَ عَمّا لا یَعْلَمُ
أنْ یَقُولَ لا أَعْلَمُ وَلا یَسْتَحییَنّ أحَدٌ إذا لَمْ یَعْلَم الشّی ءَ أنْ یَتَعَلَّمَهُ وَعَلیْکُم
بِالصَّبرِ فَإنَّ الصَّبرَ مِنَ الْإیمانِ کَالرَّأسِ مِنَ الْجَسَدِ وَلا خَیْرَ فَی جَسَدٍ لا رَأسَ
مَعَهُ وَلا فی إیمانٍ لا صَبْرَ مَعَهُ؛(1)
پنج چیزی را به شما سفارش می کنم که اگر به سویشان، به زیر بغل شتران بزنید [وشتابان به طرف آن ها حرکت کنید] مناسب است. هیچ یک از شما، به هیچ وجه جز به پروردگارش امید نداشته باشد و جز از گناهش نترسد و اگر درباره چیزی که نمی داند، از او سؤال شد، شرم نکند که بگوید نمی دانم و اگر کسی چیزی نمی داند، از یاد گرفتن آن شرم نکند، و صبر پیشه کنید که صبر در سنجش با ایمان، همانند سر به بدن است. در بدنی که سر نباشد، [هیچ] خیری نیست و نه در ایمانی که صبر همراه آن نباشد.
زیاده روی در ستایش
اصمعی می گوید: مردی نزد امیرمؤمنان علیه السلام آمد و در ستایش آن حضرت زیاده روی کرد. علی علیه السلام در حالی که او را متّهم می کرد فرمود:
أنا دُونَ ما تَقُولُ، وَفَوْقَ ما فی نَفْسِکَ؛(2)
من از آن چه تو می گویی پایین تر و از آن که در درون تو است، بالاترم.
1- 1. نهج البلاغه، فیض الاسلام، 1123 ، ح 79.
2- 2. همان، 1123 ، ح 80.