- تقدیم به پیشگاه: 1
- سخن مترجم 3
- شریف رضی رحمه الله 6
- مقدمه مؤلف 14
- اشاره 19
- ویژگی های امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام 19
- اشاره 20
- ویژگی های مولای ما، امیر مؤمنان، ابی الحسن علی بن ابی طالب علیه السلام 20
- فضیلت زیارت حضرت علیه السلام 21
- شمّه ای از ادله بر تعیین قطعی امیر مؤمنان علیه السلام 22
- اشعار 23
- بخشی از آثار و نشانه های امامت حضرت علی علیه السلام 29
- اشاره 29
- مرد خارجی که سگی سیاه شد 30
- امیر مؤمنان علیه السلام در کربلا 32
- تبسّم علی علیه السلام 33
- امیرمؤمنان علیه السلام و پرداخت بدهی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 36
- اسلام آوردن راهب 37
- پرچم دارِ معاویه 41
- صدمین نفر 41
- روایت میثم تمّار رضی الله عنه 42
- سفارش پیامبر 44
- باز گرداندن خورشید 45
- مسند قضاوت 45
- هدیه خداوند 47
- علی علیه السلام در بستر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 48
- طغیان آب فرات 48
- لرزش زمین 48
- نشان دادن پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 49
- در جنگ نهروان 50
- اجازه برای عمره 53
- فرزند تو، حسین علیه السلام را می کشد 54
- هنگام شهادت 55
- حکایت های ویژه 57
- اشاره 57
- مژده تولّد جانشین پیامبر صلی الله علیه و آله 58
- نیکوکارترین مردم نزد پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 59
- راز گویی خدا با علی علیه السلام 61
- امیر مؤمنان 62
- نام پدران امیر مؤمنان علیه السلام 63
- پارسایی امیر مؤمنان علیه السلام 64
- وارثان زمین 65
- اشک معاویه 65
- در برابر صاحب عرش 67
- علی علیه السلام در دل مؤمنان 67
- ماجرای نماز ابوبکر 69
- با سران کفر بجنگید 73
- شایسته تر برای خلافت 76
- ادای بدهی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 77
- اهمیّت بیت المال 78
- سخنرانی امام حسن علیه السلام پس از شهادت امیرمؤمنان علیه السلام 80
- غذای یک شب 80
- خرید پیراهن 81
- قضاوت هاو جواب مسائل 82
- اشاره 82
- نخستین داوری پس از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 84
- کیفر مرد انصاری 85
- اگر علی نبود، عمر هلاک می شد 86
- حل مشکل 89
- چگونگی قطع دست 90
- شناسایی غلام 90
- کسی که بترساند، معذور است 90
- سخن گفتن خدا با بندگان 91
- مکانِ خدا 92
- فاصله میان مشرق و مغرب 93
- سؤال های ابن کواء از امیر مؤمنان علیه السلام 93
- داناترین یاران محمد صلی الله علیه و آله 93
- پرسش های اسقف نجران 95
- بخشی از سخن علی علیه السلام به مرد شامی 98
- سخنان کوتاه امیر مؤمنان علی علیه السلام 99
- اشاره 99
- خانه حکمت 100
- حکمت گُم شده مؤمن 100
- پنج سفارش ارزشمند 101
- زیاده روی در ستایش 101
- کلمه نمی دانم 102
- ماندگاری 102
- ارزش هر انسان 102
- تدبیر سالمند 102
- شیوه دریافت روایت 103
- خواب با یقین 103
- در توضیح انا للَّه وانا الیه راجعون 103
- سودمندترین سخن 104
- در برابر ستایش افراد 104
- سه ویژگی برآورده شدن نیازها 105
- آخر الزمان 105
- پیراهن کهنه و فروتنی دل 106
- امروز، روز کار 106
- دو دشمن متفاوت 107
- قامَ فی مِثلِ هذِهِ 107
- دوست داران آخرت 107
- رحمت پروردگار 108
- شگفتی های دل 109
- نادانی دانشمند 109
- فرجام ترک دین برای دنیا 109
- اهل بیت علیهم السلام 110
- وفا همراه راست گویی 111
- برای کوچ، آماده شوید 111
- کار در دنیا 112
- فاصله میان دو عمل 113
- مظلومیت علی علیه السلام پس از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 113
- اندرز دهنده ها 114
- فرمانبری خدا 115
- زیاده مال و زیاده سخن 115
- پس از جنگ جمل 116
- پرهیز از زنان بد 116
- تعریف اسلام 117
- اشاره 117
- غیرت مرد و زن 117
- اسلام و ایمان 117
- ویژگی های بخیل و متکبر 118
- نتیجه کوتاهی در کار 119
- دنیا مثل مار است 119
- ابتدا و انتهای سرما 120
- سرکشی، پیمان شکنی وحیله 120
- بزرگی آفریدگار 120
- تقوا بهترین توشه 121
- دنیا بازار سودای آخرت 121
- دوست داشتن دنیا 123
- دارایی و فرزندان 123
- دوستی حقیقی 124
- خانه گذار 124
- ندای فرشته 124
- دعا، توبه، استغفار و شُکر 125
- جایگزینی 126
- جهاد زن 126
- میانه روی 126
- اندازه کمک 126
- کمی عیال 127
- نماز و روزه واقعی 127
- دوستی 127
- صبر 127
- اندوه 127
- دعا و دفع بلا 128
- پرهیز از ربا 128
- سفارش به کمیل 129
- منزلت آدمی 132
- زبان 132
- صبر تلخ 133
- پسندیدن کار 133
- آنچه از دست رود 133
- پیروزی شکیبا 133
- در حق تردید نکرده ام 134
- درخواست های متفاوت 134
- شروع کننده ستم 134
- به من دروغ گفته نشد 134
- دو گناه برای هر باطل 134
- فرمانبری 135
- عهد و پیمان 135
- اطمینان 135
- ایستادن در برابر حق 135
- کوچ 135
- بصیرت و هدایت 136
- پنهان کردن راز 137
- خود رأیی 137
- در جایگاه تهمت 137
- اشاره 137
- شیوه سرزنش 137
- ویژگی فرمانروایی 137
- نافرمانی آفریدگار 138
- پند به یاران 138
- ادای حق 138
- روزهایم را تباه کردند 139
- غرور 140
- فرصت ها 140
- صاحب چشم 140
- عمر کوتاه دنیا 140
- نظرهای گوناگون 141
- یک وعده خوراک 141
- دشمن نادانی 141
- گناه نکردن 141
- بازداشتن خطا کار 142
- دور کردن بدی 142
- وسیله ریاست 142
- ترس از کار 142
- لجاجت 142
- اشاره 143
- بی تابی 143
- کوتاهی در کار 143
- شکیبایی 143
- طمع 143
- خلافت 143
- کیمیای حکمت 144
- خزینه داری دیگران 146
- گفتار جاهلانه 146
- قیامت 146
- هوشیاری 147
- میل دل 147
- هنگامه خشم 147
- اشاره 147
- زباله 148
- خستگی دل 148
- صرف دارایی 148
- فرار از هدایت 149
- سوء استفاده از سخن حق 149
- طبقات پست 150
- چهره های هنگام بدی 150
- سپر محکم 151
- ستایش کوفه 152
- شراکت 152
- حق و باطل 152
- شباهت افراد به زمان 153
- سازش 153
- کار خیر 154
- یاد خدا و مرگ 154
- دل مشغولی روزی 154
- ظرف دانش 155
- نتیجه حِلم 155
- سفارش به امام مجتبی علیه السلام 155
- جامه بردباری 155
- دنیا 161
- محاسبه نفس 162
- افزوده ها 163
- اشاره 163
- بخشی از عهدنامه مالک اشتر 164
- استقرار دین 169
- چشم 169
- روزگار گزنده 169
- گزافه گو و اتهام زننده 170
- دعا برای باران 171
- سخن جاهلانه 171
- توحید و عدل 171
- عدالت، و پرهیز از ستم 172
- زینت در مصیبت 172
- وظیفه دانشمندان 173
- سخت ترین گناهان 173
- بدترین برادران 174
- جدایی از برادر مؤمن 174
- منابع: 174
سه ویژگی برآورده شدن نیازها
می فرمود:
لا یَستَقیمُ قَضاءُ الحَوائجِ إلّا بِثَلاثٍ: بِاسْتِصْغارِها لِتعْظم وَبِاسْتِکْتامِها لتُنسی
وَبِتَعجیلِها لَتَهْنَأ؛(1)
برآورده کردن نیازها جز با سه چیز درست نمی شود: به کوچک شمردن آن ها تا بزرگ شود و به پنهان کردن آن ها تا [نزد خود شخص] فراموش شود و به سرعت در انجامشان تا [نزد صاحب حاجت] دل پذیرشود.
آخر الزمان
و فرمود علیه السلام:
یَأتی عَلَی النَّاسِ زَمانٌ لا یُقرَّبُ فیهِ إلّا الماحِلُ وَلا یُظَرّفُ فیهِ إلّا الفاجِرُ ولا
یُضعَّفُ فیهِ إلّا المُنْصِفُ یعُدّونَ الصَّدَقهَ غُرْماً وِصِلَهالرَّحِمِ مَنّاً والْعِبادَهَ
إستِطالَه عَلَی النّاسِ فَعِنْدَ ذلکَ یَکُونُ السُّلطانُ بِمَشوَرَهِ الإماءِ وَإمارَهِ
الصِّبیانِ؛(2)
بر مردم زمانی می آید که در آن، جز سخن چین، مقرّب نمی شود؛ و جز بدکار، باهوش [شمرده] نمی شود و جز شخص باانصاف ضعیف [شمرده] نمی شود.
صدقه در راه خدا را زیان، و صله رحم را منّت و عبادت را بزرگی بر مردم به حساب می آورند. در این هنگام، فرمان روایی، با مشورت کنیزان و حکم رانی کودکان است.
1- 1. نهج البلاغه، فیض الاسلام، 1131 ، ح 97.
2- 2. همان، 1132 ، ح 98.