- تقدیم به پیشگاه: 1
- سخن مترجم 3
- شریف رضی رحمه الله 6
- مقدمه مؤلف 14
- اشاره 19
- ویژگی های امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام 19
- ویژگی های مولای ما، امیر مؤمنان، ابی الحسن علی بن ابی طالب علیه السلام 20
- اشاره 20
- فضیلت زیارت حضرت علیه السلام 21
- شمّه ای از ادله بر تعیین قطعی امیر مؤمنان علیه السلام 22
- اشعار 23
- اشاره 29
- بخشی از آثار و نشانه های امامت حضرت علی علیه السلام 29
- مرد خارجی که سگی سیاه شد 30
- امیر مؤمنان علیه السلام در کربلا 32
- تبسّم علی علیه السلام 33
- امیرمؤمنان علیه السلام و پرداخت بدهی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 36
- اسلام آوردن راهب 37
- پرچم دارِ معاویه 41
- صدمین نفر 41
- روایت میثم تمّار رضی الله عنه 42
- سفارش پیامبر 44
- مسند قضاوت 45
- باز گرداندن خورشید 45
- هدیه خداوند 47
- علی علیه السلام در بستر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 48
- لرزش زمین 48
- طغیان آب فرات 48
- نشان دادن پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 49
- در جنگ نهروان 50
- اجازه برای عمره 53
- فرزند تو، حسین علیه السلام را می کشد 54
- هنگام شهادت 55
- اشاره 57
- حکایت های ویژه 57
- مژده تولّد جانشین پیامبر صلی الله علیه و آله 58
- نیکوکارترین مردم نزد پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 59
- راز گویی خدا با علی علیه السلام 61
- امیر مؤمنان 62
- نام پدران امیر مؤمنان علیه السلام 63
- پارسایی امیر مؤمنان علیه السلام 64
- وارثان زمین 65
- اشک معاویه 65
- در برابر صاحب عرش 67
- علی علیه السلام در دل مؤمنان 67
- ماجرای نماز ابوبکر 69
- با سران کفر بجنگید 73
- شایسته تر برای خلافت 76
- ادای بدهی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 77
- اهمیّت بیت المال 78
- سخنرانی امام حسن علیه السلام پس از شهادت امیرمؤمنان علیه السلام 80
- غذای یک شب 80
- خرید پیراهن 81
- قضاوت هاو جواب مسائل 82
- اشاره 82
- نخستین داوری پس از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 84
- کیفر مرد انصاری 85
- اگر علی نبود، عمر هلاک می شد 86
- حل مشکل 89
- شناسایی غلام 90
- چگونگی قطع دست 90
- کسی که بترساند، معذور است 90
- سخن گفتن خدا با بندگان 91
- مکانِ خدا 92
- فاصله میان مشرق و مغرب 93
- سؤال های ابن کواء از امیر مؤمنان علیه السلام 93
- داناترین یاران محمد صلی الله علیه و آله 93
- پرسش های اسقف نجران 95
- بخشی از سخن علی علیه السلام به مرد شامی 98
- سخنان کوتاه امیر مؤمنان علی علیه السلام 99
- اشاره 99
- خانه حکمت 100
- حکمت گُم شده مؤمن 100
- زیاده روی در ستایش 101
- پنج سفارش ارزشمند 101
- ماندگاری 102
- ارزش هر انسان 102
- کلمه نمی دانم 102
- تدبیر سالمند 102
- شیوه دریافت روایت 103
- در توضیح انا للَّه وانا الیه راجعون 103
- خواب با یقین 103
- سودمندترین سخن 104
- در برابر ستایش افراد 104
- سه ویژگی برآورده شدن نیازها 105
- آخر الزمان 105
- پیراهن کهنه و فروتنی دل 106
- امروز، روز کار 106
- دوست داران آخرت 107
- دو دشمن متفاوت 107
- قامَ فی مِثلِ هذِهِ 107
- رحمت پروردگار 108
- نادانی دانشمند 109
- شگفتی های دل 109
- فرجام ترک دین برای دنیا 109
- اهل بیت علیهم السلام 110
- برای کوچ، آماده شوید 111
- وفا همراه راست گویی 111
- کار در دنیا 112
- فاصله میان دو عمل 113
- مظلومیت علی علیه السلام پس از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 113
- اندرز دهنده ها 114
- زیاده مال و زیاده سخن 115
- فرمانبری خدا 115
- پرهیز از زنان بد 116
- پس از جنگ جمل 116
- اشاره 117
- تعریف اسلام 117
- اسلام و ایمان 117
- غیرت مرد و زن 117
- ویژگی های بخیل و متکبر 118
- نتیجه کوتاهی در کار 119
- دنیا مثل مار است 119
- سرکشی، پیمان شکنی وحیله 120
- ابتدا و انتهای سرما 120
- بزرگی آفریدگار 120
- دنیا بازار سودای آخرت 121
- تقوا بهترین توشه 121
- دارایی و فرزندان 123
- دوست داشتن دنیا 123
- دوستی حقیقی 124
- خانه گذار 124
- ندای فرشته 124
- دعا، توبه، استغفار و شُکر 125
- جهاد زن 126
- میانه روی 126
- اندازه کمک 126
- جایگزینی 126
- کمی عیال 127
- صبر 127
- نماز و روزه واقعی 127
- دوستی 127
- اندوه 127
- دعا و دفع بلا 128
- پرهیز از ربا 128
- سفارش به کمیل 129
- منزلت آدمی 132
- زبان 132
- آنچه از دست رود 133
- پیروزی شکیبا 133
- صبر تلخ 133
- پسندیدن کار 133
- درخواست های متفاوت 134
- شروع کننده ستم 134
- در حق تردید نکرده ام 134
- به من دروغ گفته نشد 134
- دو گناه برای هر باطل 134
- عهد و پیمان 135
- ایستادن در برابر حق 135
- فرمانبری 135
- اطمینان 135
- کوچ 135
- بصیرت و هدایت 136
- پنهان کردن راز 137
- در جایگاه تهمت 137
- خود رأیی 137
- اشاره 137
- شیوه سرزنش 137
- ویژگی فرمانروایی 137
- پند به یاران 138
- نافرمانی آفریدگار 138
- ادای حق 138
- روزهایم را تباه کردند 139
- عمر کوتاه دنیا 140
- فرصت ها 140
- صاحب چشم 140
- غرور 140
- نظرهای گوناگون 141
- یک وعده خوراک 141
- دشمن نادانی 141
- گناه نکردن 141
- بازداشتن خطا کار 142
- دور کردن بدی 142
- ترس از کار 142
- لجاجت 142
- وسیله ریاست 142
- اشاره 143
- کوتاهی در کار 143
- شکیبایی 143
- بی تابی 143
- طمع 143
- خلافت 143
- کیمیای حکمت 144
- خزینه داری دیگران 146
- قیامت 146
- گفتار جاهلانه 146
- هوشیاری 147
- میل دل 147
- هنگامه خشم 147
- اشاره 147
- زباله 148
- خستگی دل 148
- صرف دارایی 148
- سوء استفاده از سخن حق 149
- فرار از هدایت 149
- چهره های هنگام بدی 150
- طبقات پست 150
- سپر محکم 151
- شراکت 152
- ستایش کوفه 152
- حق و باطل 152
- سازش 153
- شباهت افراد به زمان 153
- کار خیر 154
- یاد خدا و مرگ 154
- دل مشغولی روزی 154
- جامه بردباری 155
- ظرف دانش 155
- نتیجه حِلم 155
- سفارش به امام مجتبی علیه السلام 155
- دنیا 161
- محاسبه نفس 162
- اشاره 163
- افزوده ها 163
- بخشی از عهدنامه مالک اشتر 164
- استقرار دین 169
- چشم 169
- روزگار گزنده 169
- گزافه گو و اتهام زننده 170
- سخن جاهلانه 171
- دعا برای باران 171
- توحید و عدل 171
- عدالت، و پرهیز از ستم 172
- زینت در مصیبت 172
- وظیفه دانشمندان 173
- سخت ترین گناهان 173
- بدترین برادران 174
- منابع: 174
- جدایی از برادر مؤمن 174
پس از جنگ جمل
هنگامی که از جنگ جمل دست کشیده بود، فرمود علیه السلام:
مَعاشرَ النّاسِ إنَّ النِّساءَ نَواقِصُ الإیمانِ، نواقِصُ العُقُولِ، نَواقصُ الحُظوظِ،
فَأمّا نُقصانُ إیمانِهنَّ فَقُعُودُهنَّ عَنِ الصَّلاهِ وَالصِّیامِ فی أیّام حِیضِهنَّ وَأمَّا
نُقصانُ عُقُولُهنَّ فَلا شَهادَهَ لهُنَّ إلّا فی الدَّینِ وَشهادَهُ إمرأتَینِ بِرَجُلٍ وَأمّا
نُقصانُ حظُوظِهِنَّ فَمَواریثُهُنُّ عَلَی الأنصافِ مِنْ مَواریثِ الرِّجالِ؛(1)
ای مردم! زنان ایمانشان ناتمام و عقلشان ناتمام و بهره شان ناتمام است؛ امّا ناتمام بودن ایمانشان، دست کشیدن آن ها از نماز و روزه در روزهای عادت ماهانه شان است؛ امّا ناتمام بودن عقل آن ها این است که
گواهی آن ها جز در مورد قرض قبول نیست و گواهی دو زن، برابر گواهی یک مرد است؛ امّا ناتمام بودن بهره آن ها، چون ارث آن ها نصف ارث مردان است.(2)
پرهیز از زنان بد
و فرمود علیه السلام:
إتَّقُوا شِرارَ النِّساءِ وَکُونُوا مِنْ خِیارِهِنَّ عَلی حَذَرٍ وَلاتُطیعُوهُنَّ فی المَعرُوفِ
حَتَّی لایَطمَعْنَ فی المُنْکَرِ؛(3)
از زنان شرور بپرهیزید و از خوبان آن ها احتیاط کنید و در کار خوب، از آن ها اطاعت نکنید مبادا در خواهش کار زشت، طمع کنند.
1- 1. نهج البلاغه، فیض الاسلام، 179 ، خ 79.
2- 2. لازم به ذکر است همان گونه که در پیش گفتار اشاره شد، توضیح سخنانی این گونه از امیر مؤمنان علیه السلام و دیگر معصومین علیهم السلام نیاز به مراجعه به اهل فن و کتب تدوین یافته در این مورد دارد .
3- 3. نهج البلاغه، فیض الاسلام، همان .