- تقدیم به پیشگاه: 1
- سخن مترجم 3
- شریف رضی رحمه الله 6
- مقدمه مؤلف 14
- اشاره 19
- ویژگی های امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام 19
- ویژگی های مولای ما، امیر مؤمنان، ابی الحسن علی بن ابی طالب علیه السلام 20
- اشاره 20
- فضیلت زیارت حضرت علیه السلام 21
- شمّه ای از ادله بر تعیین قطعی امیر مؤمنان علیه السلام 22
- اشعار 23
- اشاره 29
- بخشی از آثار و نشانه های امامت حضرت علی علیه السلام 29
- مرد خارجی که سگی سیاه شد 30
- امیر مؤمنان علیه السلام در کربلا 32
- تبسّم علی علیه السلام 33
- امیرمؤمنان علیه السلام و پرداخت بدهی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 36
- اسلام آوردن راهب 37
- صدمین نفر 41
- پرچم دارِ معاویه 41
- روایت میثم تمّار رضی الله عنه 42
- سفارش پیامبر 44
- باز گرداندن خورشید 45
- مسند قضاوت 45
- هدیه خداوند 47
- علی علیه السلام در بستر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 48
- لرزش زمین 48
- طغیان آب فرات 48
- نشان دادن پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 49
- در جنگ نهروان 50
- اجازه برای عمره 53
- فرزند تو، حسین علیه السلام را می کشد 54
- هنگام شهادت 55
- حکایت های ویژه 57
- اشاره 57
- مژده تولّد جانشین پیامبر صلی الله علیه و آله 58
- نیکوکارترین مردم نزد پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 59
- راز گویی خدا با علی علیه السلام 61
- امیر مؤمنان 62
- نام پدران امیر مؤمنان علیه السلام 63
- پارسایی امیر مؤمنان علیه السلام 64
- اشک معاویه 65
- وارثان زمین 65
- علی علیه السلام در دل مؤمنان 67
- در برابر صاحب عرش 67
- ماجرای نماز ابوبکر 69
- با سران کفر بجنگید 73
- شایسته تر برای خلافت 76
- ادای بدهی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 77
- اهمیّت بیت المال 78
- غذای یک شب 80
- سخنرانی امام حسن علیه السلام پس از شهادت امیرمؤمنان علیه السلام 80
- خرید پیراهن 81
- اشاره 82
- قضاوت هاو جواب مسائل 82
- نخستین داوری پس از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 84
- کیفر مرد انصاری 85
- اگر علی نبود، عمر هلاک می شد 86
- حل مشکل 89
- کسی که بترساند، معذور است 90
- شناسایی غلام 90
- چگونگی قطع دست 90
- سخن گفتن خدا با بندگان 91
- مکانِ خدا 92
- داناترین یاران محمد صلی الله علیه و آله 93
- سؤال های ابن کواء از امیر مؤمنان علیه السلام 93
- فاصله میان مشرق و مغرب 93
- پرسش های اسقف نجران 95
- بخشی از سخن علی علیه السلام به مرد شامی 98
- سخنان کوتاه امیر مؤمنان علی علیه السلام 99
- اشاره 99
- خانه حکمت 100
- حکمت گُم شده مؤمن 100
- پنج سفارش ارزشمند 101
- زیاده روی در ستایش 101
- کلمه نمی دانم 102
- تدبیر سالمند 102
- ارزش هر انسان 102
- ماندگاری 102
- شیوه دریافت روایت 103
- در توضیح انا للَّه وانا الیه راجعون 103
- خواب با یقین 103
- در برابر ستایش افراد 104
- سودمندترین سخن 104
- سه ویژگی برآورده شدن نیازها 105
- آخر الزمان 105
- امروز، روز کار 106
- پیراهن کهنه و فروتنی دل 106
- قامَ فی مِثلِ هذِهِ 107
- دوست داران آخرت 107
- دو دشمن متفاوت 107
- رحمت پروردگار 108
- شگفتی های دل 109
- فرجام ترک دین برای دنیا 109
- نادانی دانشمند 109
- اهل بیت علیهم السلام 110
- وفا همراه راست گویی 111
- برای کوچ، آماده شوید 111
- کار در دنیا 112
- مظلومیت علی علیه السلام پس از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 113
- فاصله میان دو عمل 113
- اندرز دهنده ها 114
- فرمانبری خدا 115
- زیاده مال و زیاده سخن 115
- پرهیز از زنان بد 116
- پس از جنگ جمل 116
- اشاره 117
- غیرت مرد و زن 117
- اسلام و ایمان 117
- تعریف اسلام 117
- ویژگی های بخیل و متکبر 118
- نتیجه کوتاهی در کار 119
- دنیا مثل مار است 119
- سرکشی، پیمان شکنی وحیله 120
- ابتدا و انتهای سرما 120
- بزرگی آفریدگار 120
- دنیا بازار سودای آخرت 121
- تقوا بهترین توشه 121
- دوست داشتن دنیا 123
- دارایی و فرزندان 123
- خانه گذار 124
- دوستی حقیقی 124
- ندای فرشته 124
- دعا، توبه، استغفار و شُکر 125
- میانه روی 126
- اندازه کمک 126
- جایگزینی 126
- جهاد زن 126
- اندوه 127
- نماز و روزه واقعی 127
- صبر 127
- دوستی 127
- کمی عیال 127
- پرهیز از ربا 128
- دعا و دفع بلا 128
- سفارش به کمیل 129
- منزلت آدمی 132
- زبان 132
- صبر تلخ 133
- آنچه از دست رود 133
- پیروزی شکیبا 133
- پسندیدن کار 133
- دو گناه برای هر باطل 134
- شروع کننده ستم 134
- درخواست های متفاوت 134
- در حق تردید نکرده ام 134
- به من دروغ گفته نشد 134
- عهد و پیمان 135
- اطمینان 135
- کوچ 135
- فرمانبری 135
- ایستادن در برابر حق 135
- بصیرت و هدایت 136
- اشاره 137
- پنهان کردن راز 137
- شیوه سرزنش 137
- خود رأیی 137
- ویژگی فرمانروایی 137
- در جایگاه تهمت 137
- پند به یاران 138
- نافرمانی آفریدگار 138
- ادای حق 138
- روزهایم را تباه کردند 139
- صاحب چشم 140
- عمر کوتاه دنیا 140
- غرور 140
- فرصت ها 140
- گناه نکردن 141
- نظرهای گوناگون 141
- یک وعده خوراک 141
- دشمن نادانی 141
- دور کردن بدی 142
- بازداشتن خطا کار 142
- وسیله ریاست 142
- ترس از کار 142
- لجاجت 142
- طمع 143
- شکیبایی 143
- کوتاهی در کار 143
- خلافت 143
- اشاره 143
- بی تابی 143
- کیمیای حکمت 144
- خزینه داری دیگران 146
- گفتار جاهلانه 146
- قیامت 146
- هوشیاری 147
- میل دل 147
- هنگامه خشم 147
- اشاره 147
- زباله 148
- خستگی دل 148
- صرف دارایی 148
- سوء استفاده از سخن حق 149
- فرار از هدایت 149
- چهره های هنگام بدی 150
- طبقات پست 150
- سپر محکم 151
- شراکت 152
- ستایش کوفه 152
- حق و باطل 152
- شباهت افراد به زمان 153
- سازش 153
- یاد خدا و مرگ 154
- کار خیر 154
- دل مشغولی روزی 154
- جامه بردباری 155
- ظرف دانش 155
- سفارش به امام مجتبی علیه السلام 155
- نتیجه حِلم 155
- دنیا 161
- محاسبه نفس 162
- افزوده ها 163
- اشاره 163
- بخشی از عهدنامه مالک اشتر 164
- استقرار دین 169
- چشم 169
- روزگار گزنده 169
- گزافه گو و اتهام زننده 170
- توحید و عدل 171
- دعا برای باران 171
- سخن جاهلانه 171
- عدالت، و پرهیز از ستم 172
- زینت در مصیبت 172
- وظیفه دانشمندان 173
- سخت ترین گناهان 173
- جدایی از برادر مؤمن 174
- بدترین برادران 174
- منابع: 174
سفارش به کمیل
از سخنان امیرمؤمنان علیه السلام به کمیل بن زیاد نخعی (1) (به طور کامل) این است:
ابی صالح نقل کرد که کمیل بن زیاد گفت: امیرمؤمنان علی بن ابی طالب علیه السلام دستم را گرفت و به سوی بیابان بیرون برد. هنگامی که به صحرا رسید، نفس عمیقی کشید؛ سپس فرمود:
یا کُمیْل بن زِیاد! إِنَّ هذِهِ القُلوُبَ أَوْعِیَهٌ فَخَیرُها أوْعاها فَاحفَظْ عَنّی ما أَقُولُ
لَکَ. النّاسُ ثَلاثَهٌ: فَعالِمٌ رَبّانیّ وَمُتُعَلِّمٌ عَلی سَبیلِ نَجاهٍ وَهَمَجٌ رَعاعٌ؛ أَتباعُ
کلِّ ناعِقٍ. یَمیلُونَ مَعَ کلِّ ریحٍ، لَمْ یَستَضیئُوا بِنُورِ العِلمِ وَلَمْ یَلجَؤُوا إلی رُکنٍ
وَثیقٍ. یا کُمیل بن زِیاد! العِلْمُ خیرٌ مِنَ المالِ. الْعِلْمُ یَحرُسُکَ وأنتَ تَحرُسُ
المالَ، وَالمالُ تَنقصُهُ النَّفَقَهُ والعِلمُ یَزکُو عَلی الإنفاقِ. یا کُمیل بن زِیاد!
مَعرِفَهُ العِلمِ دینٌ یُدانُ بِهِ. یَکسِبُ الإنسانُ الطّاعَهَ فی حَیاتِه وجَمیلَ
الأُحدوثهِ بعدَ وَفاتِهِ وَالعِلمُ حاکِمٌ والْمالُ مَحکومٌ عَلیه.
یا کُمیل بن زِیاد! هَلَکَ خُزّانُ الأَموالِ وَهُم أَحْیاءٌ وَالعُلَماءُ باقونَ ما بَقِیَ
الدّهْرُ. اعیانُهُم مَفقُودَهٌ وَأَمْثالُهُم فی القُلُوبِ مَوجُودَهٌ. ها إنَّ هاهُنا لَعِلماً
جَمّاً (وأشارَ إلی صَدْرِهِ) لَو أصَبْتُ لَهُ حَمَلَهً. بَلی أصیبُ لَقِناً غَیرَ مَأموُنٍ
عَلَیهِ مُستَعْمِلًا آلَهَ الدّینِ لِلدُّنیا ومُستَظهِراً بِنِعَمِ اللّهِ عَلی عِبادِهِ وَبِحُجَجِهِ
1- 1. کمیل بن زیاد نخعی، از بزرگان یاران علی علیه السلام و از اصحاب سرّ حضرتش بود . هموست که دعای مشهور کمیل به او منسوب است . وقتی حجّاج مسلط شد، او را خواست . کمیل فراری شد . حجّاج هم دستور داد تا بیت المالی که به طایفه کمیل می دادند، قطع شود . کمیل چون این را دید، از پناه گاه خارج شد وخودش را تسلیم حجّاج کرد . حجّاج هم فرمان داد، سرش را قطع کردند و او را به شهادت رساندند . علی علیه السلام این واقعه را به او خبر داده بود .( سفینه البحار، ج 2 ، ص 497)