- تقدیم به پیشگاه: 1
- سخن مترجم 3
- شریف رضی رحمه الله 6
- مقدمه مؤلف 14
- اشاره 19
- ویژگی های امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام 19
- ویژگی های مولای ما، امیر مؤمنان، ابی الحسن علی بن ابی طالب علیه السلام 20
- اشاره 20
- فضیلت زیارت حضرت علیه السلام 21
- شمّه ای از ادله بر تعیین قطعی امیر مؤمنان علیه السلام 22
- اشعار 23
- بخشی از آثار و نشانه های امامت حضرت علی علیه السلام 29
- اشاره 29
- مرد خارجی که سگی سیاه شد 30
- امیر مؤمنان علیه السلام در کربلا 32
- تبسّم علی علیه السلام 33
- امیرمؤمنان علیه السلام و پرداخت بدهی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 36
- اسلام آوردن راهب 37
- پرچم دارِ معاویه 41
- صدمین نفر 41
- روایت میثم تمّار رضی الله عنه 42
- سفارش پیامبر 44
- مسند قضاوت 45
- باز گرداندن خورشید 45
- هدیه خداوند 47
- علی علیه السلام در بستر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 48
- طغیان آب فرات 48
- لرزش زمین 48
- نشان دادن پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 49
- در جنگ نهروان 50
- اجازه برای عمره 53
- فرزند تو، حسین علیه السلام را می کشد 54
- هنگام شهادت 55
- اشاره 57
- حکایت های ویژه 57
- مژده تولّد جانشین پیامبر صلی الله علیه و آله 58
- نیکوکارترین مردم نزد پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 59
- راز گویی خدا با علی علیه السلام 61
- امیر مؤمنان 62
- نام پدران امیر مؤمنان علیه السلام 63
- پارسایی امیر مؤمنان علیه السلام 64
- وارثان زمین 65
- اشک معاویه 65
- علی علیه السلام در دل مؤمنان 67
- در برابر صاحب عرش 67
- ماجرای نماز ابوبکر 69
- با سران کفر بجنگید 73
- شایسته تر برای خلافت 76
- ادای بدهی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 77
- اهمیّت بیت المال 78
- سخنرانی امام حسن علیه السلام پس از شهادت امیرمؤمنان علیه السلام 80
- غذای یک شب 80
- خرید پیراهن 81
- قضاوت هاو جواب مسائل 82
- اشاره 82
- نخستین داوری پس از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 84
- کیفر مرد انصاری 85
- اگر علی نبود، عمر هلاک می شد 86
- حل مشکل 89
- چگونگی قطع دست 90
- شناسایی غلام 90
- کسی که بترساند، معذور است 90
- سخن گفتن خدا با بندگان 91
- مکانِ خدا 92
- فاصله میان مشرق و مغرب 93
- سؤال های ابن کواء از امیر مؤمنان علیه السلام 93
- داناترین یاران محمد صلی الله علیه و آله 93
- پرسش های اسقف نجران 95
- بخشی از سخن علی علیه السلام به مرد شامی 98
- اشاره 99
- سخنان کوتاه امیر مؤمنان علی علیه السلام 99
- خانه حکمت 100
- حکمت گُم شده مؤمن 100
- زیاده روی در ستایش 101
- پنج سفارش ارزشمند 101
- کلمه نمی دانم 102
- ماندگاری 102
- ارزش هر انسان 102
- تدبیر سالمند 102
- شیوه دریافت روایت 103
- خواب با یقین 103
- در توضیح انا للَّه وانا الیه راجعون 103
- سودمندترین سخن 104
- در برابر ستایش افراد 104
- سه ویژگی برآورده شدن نیازها 105
- آخر الزمان 105
- پیراهن کهنه و فروتنی دل 106
- امروز، روز کار 106
- دوست داران آخرت 107
- دو دشمن متفاوت 107
- قامَ فی مِثلِ هذِهِ 107
- رحمت پروردگار 108
- شگفتی های دل 109
- نادانی دانشمند 109
- فرجام ترک دین برای دنیا 109
- اهل بیت علیهم السلام 110
- وفا همراه راست گویی 111
- برای کوچ، آماده شوید 111
- کار در دنیا 112
- فاصله میان دو عمل 113
- مظلومیت علی علیه السلام پس از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 113
- اندرز دهنده ها 114
- زیاده مال و زیاده سخن 115
- فرمانبری خدا 115
- پس از جنگ جمل 116
- پرهیز از زنان بد 116
- تعریف اسلام 117
- اشاره 117
- غیرت مرد و زن 117
- اسلام و ایمان 117
- ویژگی های بخیل و متکبر 118
- نتیجه کوتاهی در کار 119
- دنیا مثل مار است 119
- ابتدا و انتهای سرما 120
- سرکشی، پیمان شکنی وحیله 120
- بزرگی آفریدگار 120
- دنیا بازار سودای آخرت 121
- تقوا بهترین توشه 121
- دوست داشتن دنیا 123
- دارایی و فرزندان 123
- دوستی حقیقی 124
- خانه گذار 124
- ندای فرشته 124
- دعا، توبه، استغفار و شُکر 125
- جایگزینی 126
- جهاد زن 126
- میانه روی 126
- اندازه کمک 126
- کمی عیال 127
- نماز و روزه واقعی 127
- اندوه 127
- صبر 127
- دوستی 127
- دعا و دفع بلا 128
- پرهیز از ربا 128
- سفارش به کمیل 129
- منزلت آدمی 132
- زبان 132
- صبر تلخ 133
- پسندیدن کار 133
- آنچه از دست رود 133
- پیروزی شکیبا 133
- شروع کننده ستم 134
- درخواست های متفاوت 134
- به من دروغ گفته نشد 134
- در حق تردید نکرده ام 134
- دو گناه برای هر باطل 134
- اطمینان 135
- ایستادن در برابر حق 135
- کوچ 135
- عهد و پیمان 135
- فرمانبری 135
- بصیرت و هدایت 136
- پنهان کردن راز 137
- در جایگاه تهمت 137
- خود رأیی 137
- اشاره 137
- شیوه سرزنش 137
- ویژگی فرمانروایی 137
- پند به یاران 138
- نافرمانی آفریدگار 138
- ادای حق 138
- روزهایم را تباه کردند 139
- غرور 140
- فرصت ها 140
- صاحب چشم 140
- عمر کوتاه دنیا 140
- دشمن نادانی 141
- یک وعده خوراک 141
- نظرهای گوناگون 141
- گناه نکردن 141
- بازداشتن خطا کار 142
- ترس از کار 142
- دور کردن بدی 142
- لجاجت 142
- وسیله ریاست 142
- اشاره 143
- کوتاهی در کار 143
- بی تابی 143
- شکیبایی 143
- طمع 143
- خلافت 143
- کیمیای حکمت 144
- خزینه داری دیگران 146
- گفتار جاهلانه 146
- قیامت 146
- هوشیاری 147
- هنگامه خشم 147
- میل دل 147
- اشاره 147
- صرف دارایی 148
- خستگی دل 148
- زباله 148
- فرار از هدایت 149
- سوء استفاده از سخن حق 149
- طبقات پست 150
- چهره های هنگام بدی 150
- سپر محکم 151
- ستایش کوفه 152
- شراکت 152
- حق و باطل 152
- سازش 153
- شباهت افراد به زمان 153
- یاد خدا و مرگ 154
- دل مشغولی روزی 154
- کار خیر 154
- نتیجه حِلم 155
- ظرف دانش 155
- جامه بردباری 155
- سفارش به امام مجتبی علیه السلام 155
- دنیا 161
- محاسبه نفس 162
- اشاره 163
- افزوده ها 163
- بخشی از عهدنامه مالک اشتر 164
- استقرار دین 169
- چشم 169
- روزگار گزنده 169
- گزافه گو و اتهام زننده 170
- سخن جاهلانه 171
- توحید و عدل 171
- دعا برای باران 171
- عدالت، و پرهیز از ستم 172
- زینت در مصیبت 172
- وظیفه دانشمندان 173
- سخت ترین گناهان 173
- بدترین برادران 174
- جدایی از برادر مؤمن 174
- منابع: 174
و ابتدای این وصیت، این سخن حضرت علیه السلام است:
مِنَ الوالِدِ الفانی، المُقرِّ لِلزَّمانِ، المُدبِرِ العُمرِ، المستَسْلِمِ للدَّهرِ، الذّامِّ للدُّنیا، السّاکِنِ مَساکِنِ المَوْتی، الظّاعِنِ عَنْها غَداً، إلی الوَلَدِ المُؤَمِّلِ ما لایُدْرِکُ، السَّالِکِ سَبیلَ مَنْ قَدْ هَلَکَ، غَرَضِ الْأسْقامِ وَرَهینَهِ الأیَّامِ وَرَمْیَهِ المَصائِبِ وَعَبْدِ الدُّنیا وَتاجِرِ الغُرُورِ وَغَریمِ المَنایا وَأسیرِ الموتِ وَحَلیفِ الهُمُومِ وَقَرینِ الأحْزانِ وَنَصْبِ الآفاتِ وَصَریعِ الشَّهَواتِ وَخَلیفَهِ الأمْواتِ؛(1)
از پدری فنا شونده، رونده و اعتراف کننده به زمان، پشت کننده به عُمر، تسلیم زمانه، سرزنش کننده دنیا، ساکن خانه های مردگان و فردا کوچ کننده از آن ها، به فرزندی که آرزوی آن چه را به آن نمی رسد، داشته، پیماینده راه نابود شدگان، هدف بیماری ها و گروِ روزها و شکار گرفتاری ها و بنده دنیا و سود اگر [سرای] فریب و وام دار نابودی ها و اسیر مرگ و هم قسمِ غصّه ها و همراه اندوه ها، و هدف آفات و زمین خورده شهوت ها و جانشین مُرده ها است.
دنیا
بخشی از گفتار علی علیه السلام در وصف دنیا:
ما أصِفُ مِنْ دارٍ أوَّلُها عَناءٌ وَآخِرُها فَناءْ. فی حَلالِها حِسابٌ وَفی حَرامِها عِقابٌ. مَنْ إستَغْنی فیها فُتِنَ وَمَنْ إفتَقَرَ فیها حَزِنَ وَمَنْ ساعاها فاتَتْهُ وَمَنْ قَعَدَعَنْها واتَتْهُ وَمَنْ أبصَرَبِها بَصَّرتْهُ وَمَنْ أبْصَرَ إلَیْها أعْمَتْهُ؛(2)
چه وصف کنم خانه ای را که آغاز آن سختی و سرانجامش نابودی است. در
1- 1. نهج البلاغه، فیض الاسلام، 906 ، خ 31..
2- 2. همان، 181 ، خ 81 ..