- تقدیم به پیشگاه: 1
- سخن مترجم 3
- شریف رضی رحمه الله 6
- مقدمه مؤلف 14
- ویژگی های امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام 19
- اشاره 19
- اشاره 20
- ویژگی های مولای ما، امیر مؤمنان، ابی الحسن علی بن ابی طالب علیه السلام 20
- فضیلت زیارت حضرت علیه السلام 21
- شمّه ای از ادله بر تعیین قطعی امیر مؤمنان علیه السلام 22
- اشعار 23
- بخشی از آثار و نشانه های امامت حضرت علی علیه السلام 29
- اشاره 29
- مرد خارجی که سگی سیاه شد 30
- امیر مؤمنان علیه السلام در کربلا 32
- تبسّم علی علیه السلام 33
- امیرمؤمنان علیه السلام و پرداخت بدهی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 36
- اسلام آوردن راهب 37
- صدمین نفر 41
- پرچم دارِ معاویه 41
- روایت میثم تمّار رضی الله عنه 42
- سفارش پیامبر 44
- مسند قضاوت 45
- باز گرداندن خورشید 45
- هدیه خداوند 47
- طغیان آب فرات 48
- علی علیه السلام در بستر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 48
- لرزش زمین 48
- نشان دادن پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 49
- در جنگ نهروان 50
- اجازه برای عمره 53
- فرزند تو، حسین علیه السلام را می کشد 54
- هنگام شهادت 55
- حکایت های ویژه 57
- اشاره 57
- مژده تولّد جانشین پیامبر صلی الله علیه و آله 58
- نیکوکارترین مردم نزد پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 59
- راز گویی خدا با علی علیه السلام 61
- امیر مؤمنان 62
- نام پدران امیر مؤمنان علیه السلام 63
- پارسایی امیر مؤمنان علیه السلام 64
- اشک معاویه 65
- وارثان زمین 65
- علی علیه السلام در دل مؤمنان 67
- در برابر صاحب عرش 67
- ماجرای نماز ابوبکر 69
- با سران کفر بجنگید 73
- شایسته تر برای خلافت 76
- ادای بدهی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 77
- اهمیّت بیت المال 78
- سخنرانی امام حسن علیه السلام پس از شهادت امیرمؤمنان علیه السلام 80
- غذای یک شب 80
- خرید پیراهن 81
- اشاره 82
- قضاوت هاو جواب مسائل 82
- نخستین داوری پس از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 84
- کیفر مرد انصاری 85
- اگر علی نبود، عمر هلاک می شد 86
- حل مشکل 89
- چگونگی قطع دست 90
- شناسایی غلام 90
- کسی که بترساند، معذور است 90
- سخن گفتن خدا با بندگان 91
- مکانِ خدا 92
- داناترین یاران محمد صلی الله علیه و آله 93
- فاصله میان مشرق و مغرب 93
- سؤال های ابن کواء از امیر مؤمنان علیه السلام 93
- پرسش های اسقف نجران 95
- بخشی از سخن علی علیه السلام به مرد شامی 98
- سخنان کوتاه امیر مؤمنان علی علیه السلام 99
- اشاره 99
- خانه حکمت 100
- حکمت گُم شده مؤمن 100
- پنج سفارش ارزشمند 101
- زیاده روی در ستایش 101
- کلمه نمی دانم 102
- تدبیر سالمند 102
- ارزش هر انسان 102
- ماندگاری 102
- خواب با یقین 103
- در توضیح انا للَّه وانا الیه راجعون 103
- شیوه دریافت روایت 103
- سودمندترین سخن 104
- در برابر ستایش افراد 104
- آخر الزمان 105
- سه ویژگی برآورده شدن نیازها 105
- امروز، روز کار 106
- پیراهن کهنه و فروتنی دل 106
- دوست داران آخرت 107
- قامَ فی مِثلِ هذِهِ 107
- دو دشمن متفاوت 107
- رحمت پروردگار 108
- فرجام ترک دین برای دنیا 109
- شگفتی های دل 109
- نادانی دانشمند 109
- اهل بیت علیهم السلام 110
- وفا همراه راست گویی 111
- برای کوچ، آماده شوید 111
- کار در دنیا 112
- فاصله میان دو عمل 113
- مظلومیت علی علیه السلام پس از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 113
- اندرز دهنده ها 114
- فرمانبری خدا 115
- زیاده مال و زیاده سخن 115
- پس از جنگ جمل 116
- پرهیز از زنان بد 116
- غیرت مرد و زن 117
- اشاره 117
- تعریف اسلام 117
- اسلام و ایمان 117
- ویژگی های بخیل و متکبر 118
- نتیجه کوتاهی در کار 119
- دنیا مثل مار است 119
- سرکشی، پیمان شکنی وحیله 120
- ابتدا و انتهای سرما 120
- بزرگی آفریدگار 120
- دنیا بازار سودای آخرت 121
- تقوا بهترین توشه 121
- دارایی و فرزندان 123
- دوست داشتن دنیا 123
- خانه گذار 124
- دوستی حقیقی 124
- ندای فرشته 124
- دعا، توبه، استغفار و شُکر 125
- جهاد زن 126
- جایگزینی 126
- اندازه کمک 126
- میانه روی 126
- دوستی 127
- کمی عیال 127
- صبر 127
- نماز و روزه واقعی 127
- اندوه 127
- دعا و دفع بلا 128
- پرهیز از ربا 128
- سفارش به کمیل 129
- منزلت آدمی 132
- زبان 132
- صبر تلخ 133
- آنچه از دست رود 133
- پسندیدن کار 133
- پیروزی شکیبا 133
- شروع کننده ستم 134
- درخواست های متفاوت 134
- به من دروغ گفته نشد 134
- در حق تردید نکرده ام 134
- دو گناه برای هر باطل 134
- اطمینان 135
- ایستادن در برابر حق 135
- عهد و پیمان 135
- کوچ 135
- فرمانبری 135
- بصیرت و هدایت 136
- ویژگی فرمانروایی 137
- پنهان کردن راز 137
- در جایگاه تهمت 137
- خود رأیی 137
- اشاره 137
- شیوه سرزنش 137
- ادای حق 138
- پند به یاران 138
- نافرمانی آفریدگار 138
- روزهایم را تباه کردند 139
- عمر کوتاه دنیا 140
- فرصت ها 140
- صاحب چشم 140
- غرور 140
- یک وعده خوراک 141
- دشمن نادانی 141
- نظرهای گوناگون 141
- گناه نکردن 141
- دور کردن بدی 142
- بازداشتن خطا کار 142
- ترس از کار 142
- لجاجت 142
- وسیله ریاست 142
- خلافت 143
- اشاره 143
- شکیبایی 143
- کوتاهی در کار 143
- طمع 143
- بی تابی 143
- کیمیای حکمت 144
- خزینه داری دیگران 146
- قیامت 146
- گفتار جاهلانه 146
- هوشیاری 147
- هنگامه خشم 147
- میل دل 147
- اشاره 147
- زباله 148
- صرف دارایی 148
- خستگی دل 148
- فرار از هدایت 149
- سوء استفاده از سخن حق 149
- طبقات پست 150
- چهره های هنگام بدی 150
- سپر محکم 151
- شراکت 152
- ستایش کوفه 152
- حق و باطل 152
- سازش 153
- شباهت افراد به زمان 153
- یاد خدا و مرگ 154
- کار خیر 154
- دل مشغولی روزی 154
- نتیجه حِلم 155
- جامه بردباری 155
- ظرف دانش 155
- سفارش به امام مجتبی علیه السلام 155
- دنیا 161
- محاسبه نفس 162
- اشاره 163
- افزوده ها 163
- بخشی از عهدنامه مالک اشتر 164
- روزگار گزنده 169
- استقرار دین 169
- چشم 169
- گزافه گو و اتهام زننده 170
- سخن جاهلانه 171
- دعا برای باران 171
- توحید و عدل 171
- زینت در مصیبت 172
- عدالت، و پرهیز از ستم 172
- وظیفه دانشمندان 173
- سخت ترین گناهان 173
- جدایی از برادر مؤمن 174
- بدترین برادران 174
- منابع: 174
چشم
[وفرمود علیه السلام:
العَینُ وِکاءُ السّهِ؛(1)
چشم، بَند نشیمن گاه است
و این از استعارات شگفت است. گویا حضرت علیه السلام نشیمن گاه را به ظرف] و چشم را به بند آن ظرف که درش را می بندد، تشبیه نموده که وقتی بند باز شود، ظرف به حال خود نمی ماند (محتوایش خالی می شود).
روشن تر ومشهورتر آن است که این سخن، فرمایش پیامبر صلی الله علیه و آله است و عدّه ای آن را از امیرمؤمنان علیه السلام روایت کرده اند و این را مبرّد در کتاب المقتضب در بخش «اللفظّ بالحروف» ذکر کرده است و ما بر این استعاره در کتابمان به نام المجازات و الآثار النبویه سخن گفته ایم.
استقرار دین
در سخنی علی علیه السلام فرمود:
وَ وَلِیَهُم والٍ فأقامَ وَاستَقامَ حَتَّی ضَربَ الدّین بِجِرانهِ؛(2)
حاکمی سرپرست آنان شد؛ پس [خلافت] را به پا داشت و استقامت کرد تا دین استقرار یافت.
روزگار گزنده
یَأتی عَلی النّاسِ زَمانٌ عَضوضٌ. یَعَضُّ المُوسِرُفیهِ عَلی مافی یَدَیْه، وَلَمْ
1- 1. نهج البلاغه، فیض الاسلام، 1299 ، ح 458 ..
2- 2. همان، 1300 ، ح 459 ..