- مقدمه 1
- کلیات 2
- اشاره 2
- 1. بیان مسئله 2
- سؤال اصلی 5
- 2. سؤالات 5
- اشاره 5
- سؤالات فرعی تر 6
- سؤالات فرعی 6
- 3. فرضیه ها 6
- فرضیه اصلی 6
- 4. اهداف 7
- اشاره 7
- فرضیه مخالف 7
- فرضیه های فرعی 7
- اهداف نظری 8
- هدف اصلی 8
- اهداف عملی 8
- 5. روش پژوهش 9
- 6. مفاهیم کلیدی 10
- 7. محدودیت های پژوهش 14
- 8. پیشینۀ پژوهش 14
- 9. اهمیت و ضرورت انجام پژوهش 22
- بخش یکم: دیدگاه قرآن درباره پایان تار یخ 26
- اشاره 26
- فصل یکم: آیات پایان تاریخ 27
- اشاره 27
- واژگان آیه 28
- اشاره 28
- 1. آیه 105 سوره انبیاء 28
- انحصار تحقق وعده در عصر ظهور (پایان تاریخ) 35
- تفسیر آیه 35
- دیدگاه مفسران شیعه 35
- دیدگاه مفسران اهل سنت 40
- اشاره 40
- تحقق وعده در عصر نزول و امتداد آن 41
- تحقق وعده در عصر ظهور (پایان تاریخ) 42
- یادکرد از تورات و زبور 46
- پاسخ به چند پرسش 46
- انحطاط مسلمین و پیشرفت غرب 47
- نتیجه گیری 48
- 2. آیه 55 سوره نور 50
- یادآوری 50
- اشاره 50
- واژگان آیه 51
- دیدگاه مفسران شیعه 57
- اشاره 57
- انحصار تحقق وعده به عصر ظهور 57
- تفسیر آیه 57
- تحقق وعده با مصادیق متعدد 61
- دیدگاه مفسران اهل سنت 63
- نتیجه گیری 66
- 3. آیه 5 سوره قصص 68
- واژگان آیه 68
- اشاره 68
- تفسیر آیه 73
- دیدگاه مفسران شیعه 74
- دیدگاه مفسران اهل سنت 80
- نتیجه گیری 81
- 4. آیه32 - 33 سوره توبه 83
- اشاره 83
- واژگان آیه 84
- تفسیر آیه 86
- اشاره 86
- اظهار دین حق 88
- اظهار به معنای اطلاع 89
- اظهار به معنای سیطره 90
- سیطرۀ تکوینی یا تشریعی 97
- فرجام ادیان 100
- جمع بندی مطالب 105
- نتیجه گیری 106
- اشاره 111
- فصل دوم: جامعه موعود صالحان 111
- اشاره 115
- 1. حاکمیت دینی 115
- ویژگی های جامعه موعود صالحان به اجمال در این گزینه ها 115
- 2. توحید و یکتا پرستی در جامعه 118
- 3. جامعه ای ویژه، امن و عاری از کفر و نفاق 121
- 4. برآوردن همه نیازهای انسان 123
- 5. شایستگی زمامداران 125
- 1. دوره تاریخی جامعه موعود صالحان 127
- فصل سوم: جامعه صالحان در گستره تاریخ 127
- اشاره 127
- اشاره 136
- 2. عصر ظهور وعده الهی از دیدگاه مفسران اهل سنت 136
- تمسک به روایات و نقد و بررسی آن 137
- از حکومت نبوی تا حکومت علوی 137
- اشاره 143
- 3. روایات خلافت 143
- نقد روایت 144
- کوشش اهل سنت در رفع تعارض روایات خلافت 145
- اشاره 148
- دیدگاه ابن کثیر 148
- نقد دیدگاه ابن کثیر 152
- اشاره 154
- 4. حدیث عدی بن حاتم 154
- برداشت نادرست از آیه قرآن 156
- 5. نقد کلی دیدگاه های اهل سنت 157
- 6. پیشینه حکومت صالحان 171
- اشاره 171
- حکومت بنی اسرائیل 174
- حکومت داود علیه السلام 179
- حکومت سلیمان علیه السلام 189
- ویژگی های حکومت سلیمان 194
- حکومت های فراگیر در روایات اهل بیت علیهم السلام 196
- فصل چهارم: گستره جغرافیایی حکومت صالحان 197
- اشاره 197
- نتیجه گیری 199
- بخش دوم: نقد نظریه های معاصر غربی از نگا ه قر آن 201
- اشاره 201
- مقدمه 202
- فصل یکم: نقد نظریه های معاصر غربی با نگاه به آیات قرآن 202
- 1. فرضیه پایان تاریخ 203
- اشاره 203
- پایان تاریخ و آخرین انسان 207
- نقد فرضیه پایان تاریخ 218
- نقد نظری 218
- نقد ادله فوکویاما 219
- نقد تجربی 228
- 2. نظریه برخورد تمدن ها 231
- اشاره 231
- نقد نظریه برخورد تمدن ها 234
- ابهام در مفهوم تمدن 235
- مبنای غیرعلمی 237
- توهم یکپارچه انگاری غرب 238
- گفت وگوی تمدن ها یا برخورد تمدن ها 239
- اشاره 246
- 3. موج سوم 246
- نتایج دیدگاه تافلر«موج سوم» 249
- نقد نظریه تافلر«موج سوم» 250
- اشاره 250
- رابطۀ دانش و قدرت 250
- سوگیری سیاسی 254
- 4. دهکده جهانی 259
- اشاره 259
- عصر ارتباط شفاهی و زندگی دودمانی و قبیله ای (شفاهی) 260
- عصر ارتباطات کتبی و چاپی و جامعه گرا 261
- عصر ارتباط الکترونیک و «دهکدۀ جهانی» 262
- اشاره 262
- نقد فرضیه «دهکده جهانی» 264
- توهم سیطره غرب بر دهکده جهانی 265
- نقد کلی نظریه های معاصر 269
- جهانی شدن یا جهانی سازی 270
- جهانی بودن و جهانی شدن اسلام 271
- وجوه تفاوت و تمایز جهانی بودن اسلام و جهانی شدن کنونی 273
- بی ثباتی در نظریه های معاصر 275
- پیش بینی آینده 278
- نتیجه گیری 280
- مقدمه 283
- فصل دوم: حکومت در پایان تاریخ 283
- 1. مبانی حکومت 284
- 2. اهداف حکومت 286
- 3. شکل حکومت 288
- 4. زمامداران حکومت 291
- 5. برنامه های حکومت 293
- فصل سوم: نشانه ها و رخدادهای پایان تاریخ 296
- مقدمه 296
- 1. بحران معنویت 297
- 2. وقوع اختلاف ها و در گیری های بسیار 297
- 3. ظهور منجی بزرگ بشر 298
- 4. خروج سفیانی 298
- 6. نزول عیسی علیه السلام 299
- 5. ندای آسمانی 299
- 8. صلح و آرامش پایدار در سرتاسر جهان 300
- 7. رجعت 300
- خلاصه تحقیق و استنتاج کلی 302
- فرجام فناوری های روز 307
- شایعه پایان جهان 307
- پیشنهادهای نظری 308
- اشاره 308
- اشاره 308
- چند پیشنهاد 308
- الف) پایان تاریخ از نگاه روایات معصومین علیهم السلام 309
- ب) رخدادهای پایان تاریخ و تحلیل آن ها 309
- ب) فیلم نامه نویسی بر اساس دیدگاه های قرآن 310
- الف) آشنایی مربیان تربیتی با دیدگاه های قرآن 310
- اشاره 310
- پیشنهادهای کاربردی 310
- ج) داستان نویسی با بهرهگیری از دیدگاه های قرآن 311
- کاستی های پژوهش 312
- د) ترجمه تحقیقاتی از این دست به زبانهای زنده دنیا 312
- فهرست منابع 314
- کتاب ها 314
- مقالات 325
- سایت ها 326
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل می کنند:
سعید بن جمهان عن سفینه قال سمعت رسول الله صلی الله علیه وسلم یقول الخلافه ثلاثون عاما ثم یکون بعد ذلک الملک قال سفینه أمسک خلافه أبی بکر رضی الله تعالی عنه سنتین وخلافه عمر رضی الله عنه عشر سنین وخلافه عثمان رضی الله عنه اثنی عشر سنه وخلافه علی رضی الله عنه ست سنین رضی الله عنهم؛ (1)
سعید بن جمهان از سفینه نقل می کند؛ رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: خلافت سی سال است، بعد از آن پادشاهی می شود. سپس سفینه سی سال را بر خلافت خلفای راشدین_ به اعتقاد اهل سنت_ تطبیق کرد.
اصحاب سُنن و ابن حبان نیز با اندکی تفاوت این روایت را از طریق سعید بن جمهان از سفینه از رسول خدا نقل کرده اند. العینی هم یادآور شده است:
رواه أحمد وأصحاب السنن وصححه ابن حبان. (2)
برابر این روایت مفهوم خلافت در آیه شریفه معنا شده و مصداق خویش را می یابد. بدین معنا که مقصود از خلافت یاد شده در آیه جانشینی از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بوده و دوران سی ساله خلافت خلفای راشدین تنها مصداق آیه شریفه است.
نقد روایت
نخست این که عموم اصحاب حدیث، این روایت را از سعید از سفینه
1- مسند احمد، ج5، ص220.
2- عمده القاری، ج18، ص14.