- مقدمه 1
- کلیات 2
- اشاره 2
- 1. بیان مسئله 2
- 2. سؤالات 5
- سؤال اصلی 5
- اشاره 5
- سؤالات فرعی 6
- سؤالات فرعی تر 6
- 3. فرضیه ها 6
- فرضیه اصلی 6
- 4. اهداف 7
- فرضیه مخالف 7
- فرضیه های فرعی 7
- اشاره 7
- اهداف نظری 8
- هدف اصلی 8
- اهداف عملی 8
- 5. روش پژوهش 9
- 6. مفاهیم کلیدی 10
- 7. محدودیت های پژوهش 14
- 8. پیشینۀ پژوهش 14
- 9. اهمیت و ضرورت انجام پژوهش 22
- بخش یکم: دیدگاه قرآن درباره پایان تار یخ 26
- اشاره 26
- اشاره 27
- فصل یکم: آیات پایان تاریخ 27
- واژگان آیه 28
- 1. آیه 105 سوره انبیاء 28
- اشاره 28
- انحصار تحقق وعده در عصر ظهور (پایان تاریخ) 35
- دیدگاه مفسران شیعه 35
- تفسیر آیه 35
- دیدگاه مفسران اهل سنت 40
- اشاره 40
- تحقق وعده در عصر نزول و امتداد آن 41
- تحقق وعده در عصر ظهور (پایان تاریخ) 42
- یادکرد از تورات و زبور 46
- پاسخ به چند پرسش 46
- انحطاط مسلمین و پیشرفت غرب 47
- نتیجه گیری 48
- 2. آیه 55 سوره نور 50
- یادآوری 50
- اشاره 50
- واژگان آیه 51
- دیدگاه مفسران شیعه 57
- اشاره 57
- انحصار تحقق وعده به عصر ظهور 57
- تفسیر آیه 57
- تحقق وعده با مصادیق متعدد 61
- دیدگاه مفسران اهل سنت 63
- نتیجه گیری 66
- 3. آیه 5 سوره قصص 68
- واژگان آیه 68
- اشاره 68
- تفسیر آیه 73
- دیدگاه مفسران شیعه 74
- دیدگاه مفسران اهل سنت 80
- نتیجه گیری 81
- 4. آیه32 - 33 سوره توبه 83
- اشاره 83
- واژگان آیه 84
- تفسیر آیه 86
- اشاره 86
- اظهار دین حق 88
- اظهار به معنای اطلاع 89
- اظهار به معنای سیطره 90
- سیطرۀ تکوینی یا تشریعی 97
- فرجام ادیان 100
- جمع بندی مطالب 105
- نتیجه گیری 106
- اشاره 111
- فصل دوم: جامعه موعود صالحان 111
- اشاره 115
- ویژگی های جامعه موعود صالحان به اجمال در این گزینه ها 115
- 1. حاکمیت دینی 115
- 2. توحید و یکتا پرستی در جامعه 118
- 3. جامعه ای ویژه، امن و عاری از کفر و نفاق 121
- 4. برآوردن همه نیازهای انسان 123
- 5. شایستگی زمامداران 125
- 1. دوره تاریخی جامعه موعود صالحان 127
- فصل سوم: جامعه صالحان در گستره تاریخ 127
- اشاره 127
- اشاره 136
- 2. عصر ظهور وعده الهی از دیدگاه مفسران اهل سنت 136
- تمسک به روایات و نقد و بررسی آن 137
- از حکومت نبوی تا حکومت علوی 137
- اشاره 143
- 3. روایات خلافت 143
- نقد روایت 144
- کوشش اهل سنت در رفع تعارض روایات خلافت 145
- دیدگاه ابن کثیر 148
- اشاره 148
- نقد دیدگاه ابن کثیر 152
- 4. حدیث عدی بن حاتم 154
- اشاره 154
- برداشت نادرست از آیه قرآن 156
- 5. نقد کلی دیدگاه های اهل سنت 157
- 6. پیشینه حکومت صالحان 171
- اشاره 171
- حکومت بنی اسرائیل 174
- حکومت داود علیه السلام 179
- حکومت سلیمان علیه السلام 189
- ویژگی های حکومت سلیمان 194
- حکومت های فراگیر در روایات اهل بیت علیهم السلام 196
- فصل چهارم: گستره جغرافیایی حکومت صالحان 197
- اشاره 197
- نتیجه گیری 199
- بخش دوم: نقد نظریه های معاصر غربی از نگا ه قر آن 201
- اشاره 201
- مقدمه 202
- فصل یکم: نقد نظریه های معاصر غربی با نگاه به آیات قرآن 202
- 1. فرضیه پایان تاریخ 203
- اشاره 203
- پایان تاریخ و آخرین انسان 207
- نقد نظری 218
- نقد فرضیه پایان تاریخ 218
- نقد ادله فوکویاما 219
- نقد تجربی 228
- اشاره 231
- 2. نظریه برخورد تمدن ها 231
- نقد نظریه برخورد تمدن ها 234
- ابهام در مفهوم تمدن 235
- مبنای غیرعلمی 237
- توهم یکپارچه انگاری غرب 238
- گفت وگوی تمدن ها یا برخورد تمدن ها 239
- اشاره 246
- 3. موج سوم 246
- نتایج دیدگاه تافلر«موج سوم» 249
- نقد نظریه تافلر«موج سوم» 250
- اشاره 250
- رابطۀ دانش و قدرت 250
- سوگیری سیاسی 254
- اشاره 259
- 4. دهکده جهانی 259
- عصر ارتباط شفاهی و زندگی دودمانی و قبیله ای (شفاهی) 260
- عصر ارتباطات کتبی و چاپی و جامعه گرا 261
- عصر ارتباط الکترونیک و «دهکدۀ جهانی» 262
- اشاره 262
- نقد فرضیه «دهکده جهانی» 264
- توهم سیطره غرب بر دهکده جهانی 265
- نقد کلی نظریه های معاصر 269
- جهانی شدن یا جهانی سازی 270
- جهانی بودن و جهانی شدن اسلام 271
- وجوه تفاوت و تمایز جهانی بودن اسلام و جهانی شدن کنونی 273
- بی ثباتی در نظریه های معاصر 275
- پیش بینی آینده 278
- نتیجه گیری 280
- مقدمه 283
- فصل دوم: حکومت در پایان تاریخ 283
- 1. مبانی حکومت 284
- 2. اهداف حکومت 286
- 3. شکل حکومت 288
- 4. زمامداران حکومت 291
- 5. برنامه های حکومت 293
- فصل سوم: نشانه ها و رخدادهای پایان تاریخ 296
- مقدمه 296
- 1. بحران معنویت 297
- 2. وقوع اختلاف ها و در گیری های بسیار 297
- 3. ظهور منجی بزرگ بشر 298
- 4. خروج سفیانی 298
- 6. نزول عیسی علیه السلام 299
- 5. ندای آسمانی 299
- 8. صلح و آرامش پایدار در سرتاسر جهان 300
- 7. رجعت 300
- خلاصه تحقیق و استنتاج کلی 302
- شایعه پایان جهان 307
- فرجام فناوری های روز 307
- چند پیشنهاد 308
- اشاره 308
- پیشنهادهای نظری 308
- اشاره 308
- الف) پایان تاریخ از نگاه روایات معصومین علیهم السلام 309
- ب) رخدادهای پایان تاریخ و تحلیل آن ها 309
- اشاره 310
- ب) فیلم نامه نویسی بر اساس دیدگاه های قرآن 310
- پیشنهادهای کاربردی 310
- الف) آشنایی مربیان تربیتی با دیدگاه های قرآن 310
- ج) داستان نویسی با بهرهگیری از دیدگاه های قرآن 311
- کاستی های پژوهش 312
- د) ترجمه تحقیقاتی از این دست به زبانهای زنده دنیا 312
- کتاب ها 314
- فهرست منابع 314
- مقالات 325
- سایت ها 326
آسان تر از ارتباط افراد یک دهکده در اوائل قرن بیستم است، لذا به طور طبیعی مرزها در نوردیده شده، و فرهنگ ها یک کاسه گشته، و عناصر کلیدی ساختار اجتماعی (اقتصاد، سیاست، فرهنگ و...) همه به سوی یکسان شدن می رود. و این امر طبیعتاً اقتضای تشکیل یک حکومت جهانی واحد را دارد. این حکومت به راحتی و با همان اندیشه که در هر کشور محدود، حکومت های موجود پیدا شده اند، ظاهر می گردد، یعنی فرهنگ و ساختار اجتماعی آن (دهکده جهانی) حکومت خود را معین می کند. و از سوی دیگر با توجه به سرچشمه این انقلاب، یعنی تحول در عملیات یا اطلاعات، که غرب است، تفکر لیبرالیسم بیش از هر فکر دیگر فرصت بسط و عرضه پیدا کرده است. اگر واقع بینانه نگاه کنیم باید منتظر باشیم که فرهنگ ها و تفکرات مختلف سیاسی به نحو طبیعی در داخل فرهنگی غالب حل شوند، و آن فرهنگ غالب همان دموکراسی لیبرال است. (1)
کوتاه سخن آن که از نگاه اینان تاریخ به پایان رسیده و آخرین مرحله رشد و شکوفایی برای بشر رقم خورده است. نکته ای که وجه مشترک این دیدگاه هاست نه پایانی امیدبخش که پایانی ناگوار و ناگزیر از پذیرش سرنوشت محتوم است؛ زیرا از دیدگاه این نظریه پردازان حذف و نابودی یا پذیرش لیبرال دموکراسی، تنها گزینه های پیش روی بشر امروز و نتیجه محتوم سلطه لیبرال دموکراسی است.
پایان تاریخ و آخرین انسان
این عنوان، موضوع نوشتاری است که فوکویاما (2) ابتدا به صورت مقاله
1- کاوش های نظری در سیاست خارجی، ص271- 279.
2- یوشی هیرو فرانسیس فوکویاما در 27 اکتبر 1952م. در هاید پارک در جوار شیکاگو زاده شد. پدرش، یوشیو فوکویاما، نسل دوم امریکایی ژاپنی تبار بود که دکترای جامعه شناسی از دانشگاه شیکاگو داشت و به عنوان کشیش کلیسای پروتستان خدمت می کرد. مادرش، توشیکو کاواتا فوکویاما که در شهر کیوتو ژاپن متولد شد. فوکویاما دوران کودکی خود را در شهر نیویورک گذراند. در سال 1967م. همراه با خانواده، به ایالت شیکاگو کوچ کرد و در آن جا دورۀ دبیرستان را به پایان رساند. مدرک لیسانس خود را در رشتۀ هنر از دانشگاه کرنل به دست آورد و سپس در رشتۀ فلسفه سیاسی ادامه تحصیل داد و به درجۀ دکترا از دانشگاه هاروارد نایل آمد. در حال حاضر، فوکویاما استاد و رئیس گروه توسعۀ اقتصادی بین المللی دانشگاه جانز هاپکینز در شهر واشنگتن دی سی است. وی همچنین دارای سابقه کار در اداره امنیت امریکا و نیز تحلیل گر نظامی در شرکت «رند» (rand) از شرکت های وابسته به پنتاگون است. وی پس از نگارش مقالۀ پایان تاریخ در 1989م /1368ش که در 1991م/ 1370ش. با تفصیل بیشتر و با نام «پایان تاریخ و واپسین انسان به صورت کتاب در آمد، به شهرت جهانی رسید. به اعتقاد وی لیبرال دموکراسی شکل نهایی حکومت در جوامع بشری است. تاریخ بشریت نیز مجموعه ای منسجم و جهت دار است که بخش اعظمی از جامعه بشری را به سوی لیبرال دموکراسی سوق می دهد(دانشنامۀ آریانا: فرانسیس فوکویاما؛ سایت ویکی پدیا فرانسیس فوکویاما؛ سایت مفید نیوز، فرانسیس فوکویاما کیست؟)