رویکرد تطبیقی به پایان تاریخ از نگاه قرآن و نظریه های معاصر صفحه 278

پیش بینی آینده

یکی از انگاره های مهم در رابطه با «آینده»، امکان یا عدم امکان پیش بینی حوادث و وقایع و برنامه ریزی و آمادگی برای روبه رو شدن با آن هاست. (1)

برخی، امکان آن را پذیرفته و شماری از عدم امکان آن سخن گفته ولی غفلت از آن را جایز ندانسته اند. از این رو گونه ها و شکل های مختلف «پیش بینی» را در موارد ذیل خلاصه کرده اند:

1. پیش بینی قانون علمی؛

2. پیش بینی محدود (برنامه ریزی)؛

3. پیش بینی کاهنانه (پیش گویی)؛

4. پیش بینی دینی (غیب گویی)؛

5. پیش بینی روند تاریخ (فلسفۀ تاریخ). (2)

بعضی از این موارد پذیرفتنی و بعضی نادرست و غیر قابل پذیرش است. برخی از نویسندگان با اشاره به نقص ها و ضعف های بعضی از این دیدگاه ها و مردود دانستن پیش بینی کاهنانه، از پذیرش محدود پیش بینی علمی و پیش بینی محدود سخن گفته و در پایان پیش بینی دینی و فلسفۀ تاریخ را ارزشمند و مهم ترین انگاره در این زمینه توصیف کرده اند. (3) هرچند دربارۀ فلسفۀ تاریخ نیز دیدگاه کاملاً خوش بینانه ای ارائه نداده و دیدگاه مقبول را در پیش بینی دینی منحصر دانسته اند.

1- آینده جهان، ص26.
2- آینده جهان، ص27- 28.
3- آینده جهان، ص28- 29.