- مقدمه 1
- اشاره 2
- کلیات 2
- 1. بیان مسئله 2
- 2. سؤالات 5
- اشاره 5
- سؤال اصلی 5
- سؤالات فرعی تر 6
- سؤالات فرعی 6
- 3. فرضیه ها 6
- فرضیه اصلی 6
- 4. اهداف 7
- فرضیه مخالف 7
- فرضیه های فرعی 7
- اشاره 7
- اهداف عملی 8
- هدف اصلی 8
- اهداف نظری 8
- 5. روش پژوهش 9
- 6. مفاهیم کلیدی 10
- 8. پیشینۀ پژوهش 14
- 7. محدودیت های پژوهش 14
- 9. اهمیت و ضرورت انجام پژوهش 22
- بخش یکم: دیدگاه قرآن درباره پایان تار یخ 26
- اشاره 26
- فصل یکم: آیات پایان تاریخ 27
- اشاره 27
- 1. آیه 105 سوره انبیاء 28
- واژگان آیه 28
- اشاره 28
- انحصار تحقق وعده در عصر ظهور (پایان تاریخ) 35
- تفسیر آیه 35
- دیدگاه مفسران شیعه 35
- دیدگاه مفسران اهل سنت 40
- اشاره 40
- تحقق وعده در عصر نزول و امتداد آن 41
- تحقق وعده در عصر ظهور (پایان تاریخ) 42
- یادکرد از تورات و زبور 46
- پاسخ به چند پرسش 46
- انحطاط مسلمین و پیشرفت غرب 47
- نتیجه گیری 48
- یادآوری 50
- اشاره 50
- 2. آیه 55 سوره نور 50
- واژگان آیه 51
- اشاره 57
- تفسیر آیه 57
- دیدگاه مفسران شیعه 57
- انحصار تحقق وعده به عصر ظهور 57
- تحقق وعده با مصادیق متعدد 61
- دیدگاه مفسران اهل سنت 63
- نتیجه گیری 66
- 3. آیه 5 سوره قصص 68
- واژگان آیه 68
- اشاره 68
- تفسیر آیه 73
- دیدگاه مفسران شیعه 74
- دیدگاه مفسران اهل سنت 80
- نتیجه گیری 81
- اشاره 83
- 4. آیه32 - 33 سوره توبه 83
- واژگان آیه 84
- تفسیر آیه 86
- اشاره 86
- اظهار دین حق 88
- اظهار به معنای اطلاع 89
- اظهار به معنای سیطره 90
- سیطرۀ تکوینی یا تشریعی 97
- فرجام ادیان 100
- جمع بندی مطالب 105
- نتیجه گیری 106
- اشاره 111
- فصل دوم: جامعه موعود صالحان 111
- اشاره 115
- ویژگی های جامعه موعود صالحان به اجمال در این گزینه ها 115
- 1. حاکمیت دینی 115
- 2. توحید و یکتا پرستی در جامعه 118
- 3. جامعه ای ویژه، امن و عاری از کفر و نفاق 121
- 4. برآوردن همه نیازهای انسان 123
- 5. شایستگی زمامداران 125
- 1. دوره تاریخی جامعه موعود صالحان 127
- فصل سوم: جامعه صالحان در گستره تاریخ 127
- اشاره 127
- اشاره 136
- 2. عصر ظهور وعده الهی از دیدگاه مفسران اهل سنت 136
- تمسک به روایات و نقد و بررسی آن 137
- از حکومت نبوی تا حکومت علوی 137
- اشاره 143
- 3. روایات خلافت 143
- نقد روایت 144
- کوشش اهل سنت در رفع تعارض روایات خلافت 145
- دیدگاه ابن کثیر 148
- اشاره 148
- نقد دیدگاه ابن کثیر 152
- 4. حدیث عدی بن حاتم 154
- اشاره 154
- برداشت نادرست از آیه قرآن 156
- 5. نقد کلی دیدگاه های اهل سنت 157
- 6. پیشینه حکومت صالحان 171
- اشاره 171
- حکومت بنی اسرائیل 174
- حکومت داود علیه السلام 179
- حکومت سلیمان علیه السلام 189
- ویژگی های حکومت سلیمان 194
- حکومت های فراگیر در روایات اهل بیت علیهم السلام 196
- فصل چهارم: گستره جغرافیایی حکومت صالحان 197
- اشاره 197
- نتیجه گیری 199
- بخش دوم: نقد نظریه های معاصر غربی از نگا ه قر آن 201
- اشاره 201
- مقدمه 202
- فصل یکم: نقد نظریه های معاصر غربی با نگاه به آیات قرآن 202
- 1. فرضیه پایان تاریخ 203
- اشاره 203
- پایان تاریخ و آخرین انسان 207
- نقد نظری 218
- نقد فرضیه پایان تاریخ 218
- نقد ادله فوکویاما 219
- نقد تجربی 228
- اشاره 231
- 2. نظریه برخورد تمدن ها 231
- نقد نظریه برخورد تمدن ها 234
- ابهام در مفهوم تمدن 235
- مبنای غیرعلمی 237
- توهم یکپارچه انگاری غرب 238
- گفت وگوی تمدن ها یا برخورد تمدن ها 239
- اشاره 246
- 3. موج سوم 246
- نتایج دیدگاه تافلر«موج سوم» 249
- اشاره 250
- نقد نظریه تافلر«موج سوم» 250
- رابطۀ دانش و قدرت 250
- سوگیری سیاسی 254
- اشاره 259
- 4. دهکده جهانی 259
- عصر ارتباط شفاهی و زندگی دودمانی و قبیله ای (شفاهی) 260
- عصر ارتباطات کتبی و چاپی و جامعه گرا 261
- عصر ارتباط الکترونیک و «دهکدۀ جهانی» 262
- اشاره 262
- نقد فرضیه «دهکده جهانی» 264
- توهم سیطره غرب بر دهکده جهانی 265
- نقد کلی نظریه های معاصر 269
- جهانی شدن یا جهانی سازی 270
- جهانی بودن و جهانی شدن اسلام 271
- وجوه تفاوت و تمایز جهانی بودن اسلام و جهانی شدن کنونی 273
- بی ثباتی در نظریه های معاصر 275
- پیش بینی آینده 278
- نتیجه گیری 280
- مقدمه 283
- فصل دوم: حکومت در پایان تاریخ 283
- 1. مبانی حکومت 284
- 2. اهداف حکومت 286
- 3. شکل حکومت 288
- 4. زمامداران حکومت 291
- 5. برنامه های حکومت 293
- فصل سوم: نشانه ها و رخدادهای پایان تاریخ 296
- مقدمه 296
- 1. بحران معنویت 297
- 2. وقوع اختلاف ها و در گیری های بسیار 297
- 4. خروج سفیانی 298
- 3. ظهور منجی بزرگ بشر 298
- 6. نزول عیسی علیه السلام 299
- 5. ندای آسمانی 299
- 8. صلح و آرامش پایدار در سرتاسر جهان 300
- 7. رجعت 300
- خلاصه تحقیق و استنتاج کلی 302
- شایعه پایان جهان 307
- فرجام فناوری های روز 307
- اشاره 308
- پیشنهادهای نظری 308
- چند پیشنهاد 308
- اشاره 308
- الف) پایان تاریخ از نگاه روایات معصومین علیهم السلام 309
- ب) رخدادهای پایان تاریخ و تحلیل آن ها 309
- اشاره 310
- ب) فیلم نامه نویسی بر اساس دیدگاه های قرآن 310
- پیشنهادهای کاربردی 310
- الف) آشنایی مربیان تربیتی با دیدگاه های قرآن 310
- ج) داستان نویسی با بهرهگیری از دیدگاه های قرآن 311
- کاستی های پژوهش 312
- د) ترجمه تحقیقاتی از این دست به زبانهای زنده دنیا 312
- فهرست منابع 314
- کتاب ها 314
- مقالات 325
- سایت ها 326
خواسته هایی که قرآن، این گونه توصیف می کند: «بَلْ یُرِیدُ الْإِنْسانُ لِیَفْجُرَأَمامَهُ * یَسْئَلُ أَیَّانَ یَوْمُ الْقِیامَه» (سوره قیامه، آیه 5 _ 6). یعنی انسان می خواهد در طول عمرش به فساد مشغول باشد؛ تا بدان جا که از روی تمسخر می پرسد قیامت کی فرامی رسد؟! (1) نظامی که بر اساس خواسته های انسانی با این ویژگی پی ریزی شود، فرجامش مشخص است.
3. شکل حکومت
چنان که اشاره شد برخی از اندیشمندان غربی، بر این باورند که لیبرال دموکراسی امریکا، کامل ترین شکل حکومتی است، که امکان تجربه آن از سوی بشر وجود داشته است. اینان با طرح این دیدگاه بر پایان تاریخ تأکید داشته و برآورده شدن آمال و آرزوهای بشر را تنها در پرتو لیبرال دموکراسی دانسته و بشر را ناگزیر از پذیرش آن دانسته اند.
نباید فراموش کرد نظریات معاصر دیدگاه های نوظهوری هستند که از خودباختگی در برابر پیشرفت های عصر مدرنیته سرچشمه گرفته اند. از دیگر سو خالی شدن میدان از سوی رقبا سبب توهم پایان نبرد ایدئولوژیک و غلبه و یکه تازی لیبرال دموکراسی از سوی نظریه پردازان غربی شد. همچنین دیدگاه های مزبور نتیجه نقصان در انسان شناسی غرب است. نگاه یک بعدی به انسان و محدود کردن وی در نیازهای مادی و فیزیولوژیک و غفلت از بعد الهی او، اندیشمندان غربی را ناگزیر از طرح چنین ایده هایی کرده است. تأمین نیازهای مادی در پرتو لیبرال دموکراسی
1- روح البیان، ج10، ص246؛ المیزان، ج20، ص104-105.