رویکرد تطبیقی به پایان تاریخ از نگاه قرآن و نظریه های معاصر صفحه 298

3. ظهور منجی بزرگ بشر

مهم ترین رخداد پایان تاریخ، ظهور منجی بزرگ بشریت، دوازدهمین امام شیعیان، برای رهایی انسان هاست: (1) «وَ قُلْ جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ إِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقاً »(سوره اسراء، آیه81).

4. خروج سفیانی

بیشتر مفسران، از ظهور لشکری طغیان گر که در آخرالزمان در کشورهای اسلامی به ستم و تعدی پرداخته، سرانجام در صحرایی بیرون از مدینه (بیداء)، گرفتار عذاب الهی می شوند، خبر داده و آیه «ولَو تَری إِذ فَزِعُوا فَلاَ فَوتَ و أُخِذوا مِن مَکان قَرِیب» (سوره سبأ، آیه51) را درباره آن لشکر دانسته اند. در روایات شیعه و سنی، نام رهبر این لشکریان، سفیانی ذکر شده است. (2) آیه «أَفأَمِنَ الَّذینَ مَکَروا السَّیِّئَاتِ أَن یَخسِفَ اللّهُ بِهِمُ الأَرضَ...» (سوره نحل، آیه45) نیز که توطئه گران را به فرو رفتن در زمین تهدید می کند، بر لشکر سفیانی تطبیق داده شده است. (3) آیه «...آمِنوا بِما نَزَّلنا مُصَدِّقًا لِما مَعَکُم مِن قَبلِ أَن نَطمِسَ وُجوهًا فَنَرُدَّها عَلی أَدبارِهَا» (سوره نساء، آیه47) نیز درباره بازماندگان لشکر سفیانی تأویل شده که صورت هایشان معکوس گشته، پشت سرشان قرار می گیرد. (4) شایان

1- البرهان، ج3، ص576.
2- جامع البیان، مج 12، ج 22، ص 129؛ الدرالمنثور، ج 6، ص 712- 714؛ تفسیر عیاشی، ج 2، ص 57.
3- البرهان، ج 1، ص 352، 354.
4- البرهان، ج 1، ص 352، 354.