رویکرد تطبیقی به پایان تاریخ از نگاه قرآن و نظریه های معاصر صفحه 45

واژۀ «الارض» به دست می آید که اگر مسلمانان بر صراط ایمان و عمل صالح پای بند و پایدار باشند در آینده فرمان روایی [سراسری] دنیا به دست آنان خواهد بود. و در هر دو صورت خداوند در وعدۀ خود راست گوست[یعنی یکی محقق شده و دیگری محقق خواهد شد]. در حدیث ابی داود و ترمذی از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به این معنا اشاره شده است که فرمود: خدای سبحان زمین را برای من جمع کرد تا بدان جا که مشارق و مغارب آن را دیدم؛ فرمان روایی امتم تا بدان جا که برای من جمع[و مشاهده] شد خواهد رسید.

آلوسی نیز با استناد به آیۀ 55 سورۀ نور و حدیث یاد شده به این معنا اشاره و گفته است:

و إن قلنا بأن جمیع ذلک یکون فی حوزه المؤمنین أیام المهدی _ رضی اللّه تعالی عنه _ و نزول عیسی _ علیه السلام _ فلا حاجه إلی ما ذکر؛ (1)

و اگر بگوییم همه این رخدادها_ فرمان روایی سراسری مؤمنان_ در عصر ظهور مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و نزول عیسی علیه السلام محقق خواهد شد، نیازی به این تفسیر نیست. ایشان به طور ضمنی این تفسیر را پذیرفته، اما به دلیل پیش گفته التزام به آن را ضروری نیافته است.

صاحب المنیر با جمع بین اقوال و هم سو با برخی تفاسیر شیعه

گفته است:

میراث بری زمین در دنیا و آخرت، جز برای بندگان شایسته، که همان مؤمنان پای بند به اطاعت پروردگار هستند، روا نیست. (2)