رویکرد تطبیقی به پایان تاریخ از نگاه قرآن و نظریه های معاصر صفحه 51

صالحان را داده، و از سوی مفسران، به جامعه صالحان در پایان تاریخ تفسیر شده است.

واژگان آیه

«وعد»: این واژه دراصل، تعهد بر کاری است و این تعهد می تواند در

کار خیر یا کار شر باشد که با قرینه مشخص می شود. (1) از کاربردهای

قرآنی این واژه به دست می آید که تعهد به انجام کاری در آینده را

وعده می گویند(سوره اسراء، آیه108؛ سوره هود، آیه65) بیشترین کاربرد

این واژه در خیر است. چنان که در مفاهمات عرفی هم همین معنا را

قصد می کنند.

از نگاه مفسران «وعده الهی به مؤمنان در این آیه شریفه به دنبال امر به اطاعت از خدا و رسول در آیه قبلی نشان از سختی فرمان برداری از خدا و رسول دارد. از این رو فرمان بردن از رهبر و حاکم زمانی محقق می شود که به دنبالش هدف مشخصی باشد. در این صورت افراد جامعه ایمانی برای رسیدن به جانشینی در زمین سعی در ذوب شدن در شخصیت رهبر داشته و از انانیت خود دست برمی دارند. این دست برداری از انانیت سبب یکسان سازی شخصیت آنان شده و سرانجام عموم مؤمنان به همان شخصیت رهبر معصوم آراسته می شوند». (2) بنابراین بشارت به خلافت فراگیر با تعبیر وعده نور امید را در دل ها شعله ور ساخته افراد را در جهت خودسازی و هم بستگی در جامعه کمک می کند. همچنین برخی از