تجوید قرآن و اختلاف قراءات در نظم شاطبیه صفحه 48

مانند: وقف بر {ٱللَّهُ ٱلصَّمَدُ} - وقف بر {کِتَٰبٞ} وقف بر {بِٱلۡحَقِّ}.

ولی در دیگر موارد اختیاری است خصوصاً اگر وقف بر حرکت فتحه باشد.

در این مورد علمای تجوید اعتقاد بر وقف به روم ندارند.

اما تعریف آن در کتب تجوید چنین آمده:

«هو الاتیان بثلث الحرکه، بحیث یسمعه القریب دون البعید».

مثال آن در حالت اختیاری وقف بر: {نَسۡتَعِینُ - عَظِیمٞ - نَحۡنُ - مِن قُبُلٖ - ٱلرَّحۡمَٰنِ - جَنَّٰتٖ - بِٱلۡأَمۡسِ}.

نکته مهم در وقف به روم این است که اگر بر کلمه ای وقف به روم انجام دهیم، چون سکون عارضی بصورت ناقص عمل می شود، لذا نباید بیش از دو حرکت «مد عارض» را مد دهیم در حالیکه در وقف به اسکان، مد عارضی را می توان تا پنج حرکت مد داد.

4. وقف به إشمام

اشاره

نوع چهارم از انواع وقف، «وقف به إشمام» می باشد.

آنچه در کتب تجوید آمده بیانگر آن است که در وقف به إشمام که البته فقط بر «حرکت ضمه» انجام می گیرد، فقط بویی از حرکت ضمه به چشم می آید و فقط با حرکت لب ها اشاره ای به حرکت ضمه محذوف صورت می گیرد.

به بیان دیگر این نوع وقف، وقفی است دیداری و نه شنیداری.

که فقط شخص بیننده می تواند در چهره قاری قرآن ضمه حذف شده را مشاهده کند. این نوع وقف، اختیاری است و البته از انواع منسوخ شده وقف است چون کمتر کسی از قراء قرآن اکنون به صورت إشمام عمل وقف را انجام می دهد.

سَکْتْ

پس از بیان وقف و انواع آن به مبحث سکت می پردازیم برای سکت در کتب تجوید تعاریف زیادی آمده که چند مورد را به عنوان نمونه بیان می کنیم: