تعامل قرآن و علوم صفحه 104

مبادی مثل مالی یا محرومیت اجتماعی و زندان در نظر می گیرند. اما در قرآن کریم نه تنها به تنبیه های مادی و بدنی توجه شده است به عوامل معنوی نیز توجه شده است چرا که عوامل معنوی مثل ایمان به خدا و معاد و ترس از عذاب های اخروی و شاهد دانستن خدا و فرشتگان و در نتیجه تقوای الهی موجب می شود که افراد خویشتن را در برابر قانون گریزی کنترل کنند و از قانون تخلف نکنند چرا که از نظر مومنان مخالفت با قانون گناه و جرم است و ترس از مقام الهی و انجام فرمان های او و قوانین زمینه ساز بهشت است.

(إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ ) ؛ (اعراف/ 201)، «به راستی، کسانی که خودنگه داری می کنند، هنگامی که وسوسه ای از شیطان با آنان تماس یابد، به یاد (خدا) می افتند؛ و ناگهان آنان بینش یابند».

(وَ أَمّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَی النَّفْسَ عَنِ الْهَوی ) ؛ (نازعات/40)، «و اما کسی که از مقام پروردگارش ترسیده و نفس را از هوس منع کرده».

(ما یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلاّ لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ) ؛ (ق/18)، «(انسان) هیچ سخنی تلفّظ نمی کند، مگر آن که نزد او (فرشته ای) نگهبان آماده(ی ثبت) است».

البته این نظریه قرآنی در مورد عوامل کنترل و ضمانت اجرای قوانین علاوه بر دانش حقوق در دانش مدیریت نیز می تواند مطرح شود. چرا که کنترل و ارزیابی یکی از مباحث محوری مدیریت است که معمولاً در دانش مدیریت برای اجرای آن از ابزارها و عوامل مادی ارزیابی و کنترل استفاده می شود در حالی که براساس دیدگاه قرآنی یاد خدا و معاد و نظارت فرشتگان الهی الهی می تواند عوامل کنترل باشد.

د: اصلاح و بازسازی علوم انسانی

از آن جا که علوم انسانی معاصر در دل فرهنگ غرب رشد کرده است مبانی و اهداف فرهنگ غرب مثل اومانیسم و سکولاریسم در علوم انسانی معاصر اشراب شده است.

علوم انسانی معصار بر اساس انسان محوری و جدایی دین از دنیا شکل گرفته است و لذت گرایی و سودگرایی حداکثری از اهداف آن است.

از این رو لازم است این گونه مبانی و اهداف تصحیح شود. تا این علوم در مسیر صحیح قرار گیرد و انسان را بر اساس مصلحت و حکمت و دستورات الهی