تعامل قرآن و علوم صفحه 13

حتی در برخی آیات قرآن، هدف آفرینش آسمان ها و زمین را «آگاهی و علم انسان» معرفی کرده است، (1) یعنی اگر انسان در طول زندگی خویش بر دانش خود بیفزاید، در راستای هدف خلقت حرکت کرده و به سعادت و تکامل می رسد و به خدا نزدیک می شود، و بر عکس هر کس که دانش افزایی نکند از هدف آفرینش جهان و خدا دور می شود.

قرآن کریم در آیات زیادی به کیهان شناسی، زمین شناسی، زیست شناسی، روانشناسی و مراحل آفرینش انسان اشاره کرده (2) و توجه انسان را به منابع و مبادی و برخی گزاره های این علوم جلب کرده است، و انسان را به تدبر و تفکر و تعقل در آن ها فراخوانده است (3) که این مطلب نوعی دانش پروری است که زمینه ساز رشد علوم در جهان اسلا گردید. (ادامه همین کتاب)

البته همان طور که گذشت توجه قرآن به علوم، اعم از علوم الهی و بشری است. (4)

6- مبانی تعامل قرآن با علوم تجربی

الف. اهداف اصلی و فرعی آیات علمی قرآن

اهداف قرآن را می توان از آیات خود قرآن بدست آورد، که گاهی هدف نزول قرآن را خارج ساختن مردم از تاریکی ها به سوی نور معرفی می کند. (5) و گاهی هدف آن را «هدایت» بر می شمارد. (6)

البته به نظر می رسد که هدف اساسی قرآن هدایت به سوی خداست که همان خارج ساختن مردم از تاریکی های جهل و گمراهی و شرک به سوی نور الهی

1- (1) . طلاق/ 12 (در مورد این آیه ذیل مبحث کاربردهای علم در قرآن مطالبی بیان شد)
2- (2) . در مورد این آیات در مباحث بعدی مطالبی بیان خواهد شد.
3- (3) . ر.ک: آل عمران/ 190 و نحل/ 3 - 11 و رعد/ 2 - 4.
4- (4) . ر.ک: مبحث کاربردهای علم در قرآن.
5- (5) . (الر کِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیْکَ لِتُخْرِجَ النّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلی صِراطِ الْعَزِیزِ الْحَمِیدِ) ، (ابراهیم/ 1).
6- (6) . نحل/ 89 و بقره/ 97 و...