تعامل قرآن و علوم صفحه 130

ابرها (1) اشاره کرده که تا قرن ها بعد از اسلام کسی از این حقایق علمی با خبر نبوده است، این اشارات نوعی رازگویی و اخبار غیبی قرآن بشمار می آید. تفسیر علمی قرآن شرحی بر همین اشارات علمی قرآن است.

ج: همه علوم از ظواهر آیات قرآن قابل استفاده نیست

هر چند که اشارات علمی زیادی در قرآن کریم وجود دارد، و حتی قرآن خود را بیان کننده همه چیز معرفی می کند، (وَ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْکِتابَ تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْ ءٍ) (2) اما همه علوم بشری در ظواهر آن وجود ندارد چرا که چنین ادعایی خلاف بداهت است و آیه شریفه نیز قید لُبی دارد یعنی هر چیزی که در رابطه با هدایت بشر است در قرآن موجود است. (3)

بنابراین همان طور که گذشت استخراج علوم از قرآن صحیح نیست چون مبنای آن «وجود همه علوم در ظواهر قرآن است» و این مبنا مخدوش است. (4)

د: رابطه سازگارانه بین قرآن و علم

قرآن کریم بارها انسان ها را به دانش افزایی فراخوانده است، و یا دانشمندان را تشویق و تمجید کرده است. و همانطور که گذشت در موارد متعددی مطالب اعجازآمیز یا شگفت آمیز علمی بیان کرده است، قرآن کریم هیچ گاه سرستیز با علم و عالمان راستین نداشته است بلکه رابطه قرآن و علم سازگارانه و مثبت است. و تفسیر علمی قرآن نوعی توضیح همین مبناست.

البته برخی تعارضات ظاهری و ابتدایی بین قرآن و علم ادعا یا توهم شده که با تأمل و دقت در آیات و علوم، بر طرف می شود، و تعارض مستقر و حقیقی بین

1- (1) . حجر/ 22.
2- (2) . نحل/ 89.
3- (3) . برخی از مفسران تصریح کرده اند که مقصود آیه 89/ نحل بیان مسائل هدایتی است از جمله: المیزان، ج 14، ص 325؛ مجمع البیان، ج 4، ص 298؛ کشاف، ج 2، ص 21 و 31.
4- (4) . در این مورد ذیل مباحث آینده همین کتاب مطالب تکمیلی بیان می شود.