- مقدمه 1
- اشاره 3
- اشاره 7
- ب: علم به معنای عام 8
- الف. اهداف اصلی و فرعی آیات علمی قرآن 13
- ب: قلمرو علوم تجربی در قرآن 15
- ج: قطعیت و عدم قطعیت علوم تجربی 21
- د: رابطه قرآن و علوم تجربی 23
- ه : تعارضات ادعایی بین قرآن و علم 25
- اشاره 29
- الف. شمارگان آیات علمی 29
- ب: اقسام آیات علمی 30
- ج: تأثیر علوم تجربی در فهم آیات قرآن 32
- د: قرآن زمینه ساز پیدایش و رشد علوم 33
- اشاره 46
- اشاره 54
- اول: موافقان تفسیر علمی 54
- دوم: مخالفان تفسیر علمی 60
- سوم: دیدگاه تفصیل در تفسیر علمی 63
- اشاره 69
- الف) استخراج همه علوم از قرآن کریم 69
- ب) تطبیق و تحمیل نظریات علمی بر قرآن کریم 70
- ج) استخدام علوم برای فهم و تبیین بهتر قرآن 71
- د: نظریه پردازی های علمی قرآن و جهت دهی به مبانی علوم انسانی 72
- اشاره 76
- الف: قطعی نبودن غالب مطالب علوم تجربی 77
- ب: وجود اشارات علمی در قرآن و لزوم استفاده از علوم تجربی در فهم و تفسیر آن ها 78
- د: رابطه سازگارانه بین قرآن و علم 79
- ج: همه علوم از ظواهر آیات قرآن قابل استفاده نیست 79
- ه : هدف اصلی قرآن هدایت مردم به سوی خداست 80
- اشاره 80
- الف) معیارهای عام در روش تفسیر قرآن 81
- ب) معیارهای خاص روش تفسیر علمی قرآن 81
- اشاره 92
- مفهوم شناسی 94
- پیشینه 94
- اول: نقش قرآن در علوم انسانی 95
- اشاره 95
- الف: نوگستری (ایجاد یا گسترش برخی از علوم انسانی) 95
- ب: جهت دهی به مبانی و اهداف علوم انسانی 99
- ج: نظریه پردازی های علمی قرآنی 101
- د: اصلاح و بازسازی علوم انسانی 104
- دوم: نقش علوم انسانی در مورد قرآن 105
- الف: تأثیر علوم انسانی در فهم و تفسیر بهتر قرآن (سامان دهی تفسیرهای تخصصی قرآن) 105
- اشاره 105
- ب: اثبات اعجاز علمی قرآن در حوزه علوم انسانی 108
- سوم: روش شناسی 110
- الف: استفاده از مبانی و قواعد و روش های تفسیر قرآن 110
- اشاره 110
- ب: رعایت گونه صحیح تفسیر علمی 111
- ج: استفاده از شیوه مطالعات میان رشته ای 113
- اشاره 114
- چهارم: آسیب شناسی 114
- ب: راهکارها 115
- الف: آسیب ها 115
- اشاره 116
- اشاره 127
- الف. قطعی نبودن غالب مطالب علوم تجربی 127
- ب: وجود اشارات علمی در قرآن و لزوم استفاده از علوم تجربی در فهم و تفسیر آن ها 129
- ج: همه علوم از ظواهر آیات قرآن قابل استفاده نیست 130
- د: رابطه سازگارانه بین قرآن و علم 130
- ه : هدف اصلی قرآن هدایت مردم به سوی خداست 131
- الف) استخراج همه علوم از قرآن کریم 131
- اشاره 131
- ب) تطبیق و تحمیل نظریات علمی بر قرآن کریم 132
- ج) استخدام علوم برای فهم و تبیین بهتر قرآن 133
- اشاره 141
- الف: در حوزه علوم طبیعی 141
- ب: در حوزه علوم انسانی 142
- اشاره 143
- الف) چیستی اعجاز علمی قرآن 144
- اشاره 180
- 1. نیروی جاذبه 180
- 2. حرکت های خورشید 181
- 3. زوجیّت 185
- 4. لقاح (زایا کردن گیاهان و ابرها توسط بادها) 186
- 5. چینش مراحل آفرینش انسان 188
- اشاره 196
- اول: کلیات و مباحث نظری 197
- دوم: قرآن و علوم طبیعی 202
- سوم: قرآن و علوم انسانی 215
- چهارم: قرآن و علوم عقلی 225
- پنجم: منابع لاتین 226
- ششم: سایت های مرتبط با قرآن و علم 226
اشاره
در قرآن کریم آیات متعددی وجود دارد که می توان از آن ها نظریه های علمی جدید استنباط کرد. که جمع آوری این نمونه ها خود کتابی مستقل می طلبد. اینک در این جا به صورت فهرست وار به شماری از مهم ترین آن ها بر اساس رشته های علمی اشاره می کنیم:
الف: در حوزه علوم طبیعی
1- کیهان شناسی
1/1- وجود موجودات زنده در آسمان که هنوز در کیهان شناسی اثبات نشده است. (وَ مِنْ آیاتِهِ خَلْقُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَثَّ فِیهِما) ؛ «و از نشانه های اوست آفرینش آسمان ها و زمین و آنچه از جنبندگان در آن دو پراکنده کرده است»، (شوری/ 29).
1/2- هفت آسمان که در آیات متعدد قرآن مطرح شده ولی هنوز در کیهان شناسی یک آسمان بیش تر کشف نشده است. (اللّهُ الَّذِی خَلَقَ سَبْعَ سَماواتٍ وَ مِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ ) ؛ «خدا کسی است که هفت آسمان را آفرید و از زمین (نیز) همانند آن ها را»، (طلاق/ 12).
1/3- وجود نیروهایی غیر از نیروی جاذبه بین کرات آسمانی که هنوز کشف نشده است، چرا که «عمد» جمع عمود است. (خَلَقَ السَّماواتِ بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها) ؛ «(خدا) آسمان ها را بدون ستون هایی که آن ها را ببینید آفرید»، (لقمان/ 10).
2- زیست شناسی
2/1- سخن گفتن حیوانات با هم دیگر از جمله مورچه در مواجهه با حضرت سلیمان و لشکریانش و فهمیدن زبان آن ها توسط انسان. (حَتّی إِذا أَتَوْا عَلی وادِ النَّمْلِ قالَتْ نَمْلَهٌ یا أَیُّهَا النَّمْلُ ادْخُلُوا مَساکِنَکُمْ لا یَحْطِمَنَّکُمْ سُلَیْمانُ وَ جُنُودُهُ وَ هُمْ لا یَشْعُرُونَ ) ؛ «تا هنگامی که (لشکریان سلیمان) به سرزمین مورچگان رسیدند، مورچه ای گفت: ای مورچگان، به خانه هایتان داخل شوید تا سلیمان و لشکریانش هرگز شما را پایمال نکنند، در حالی که آنان (با درک حسّی) متوجه نمی شوند»،