تعامل قرآن و علوم صفحه 54

1. توجّه قرآن به علم، ذکر مثال های علمی و ترغیب به تفکّر در آیات الهی در آسمان ها ، زمین و خود انسان که موجب رشد علوم، معارف و مقایسه آن ها با آیات قرآن شد.

2. ترجمه آثار علوم طبیعی و فلسفی از یونان، روم و ایران به عربی و نشر آن در بین مسلمانان که از قرن دوم هجری به بعد صورت گرفت.

3. این تفکر که همه علوم در قرآن هست و ما باید آن ها را از آیات ، به دست آوریم.

4. توجّه به علوم طبیعی و کشفیات جدید ، برای اثبات اعجاز علمی قرآن نیز ، به رشد تفسیر علمی کمک کرد.

5. پیروزی تفکر اصالت حس، در اروپا و تأثیر گذاری آن بر افکار مسلمانان و به وجود آمدن گروه های التقاطی یا انحرافی، در میان مسلمانان که به تأویل و تطبیق آیات قرآن، منجر شد. (1)

6. حسّ دفاع دانشمندان مسلمان در مقابل حملات غربی ها به دین و القای تفکر تعارض علم و دین ، موجب شد تا سازگاری آیات قرآن با علوم تجربی، در تفاسیر و کتاب ها وارد شود.

اشاره

مفسّران و دانشمندان مسلمان در مورد تفسیر علمی قرآن سه دیدگاه متمایز داشته اند که با توجه به سیر تاریخی و به صورت مختصر به آن ها اشاره می کنیم:

اول: موافقان تفسیر علمی

جمعی از مفسّران قرآن ، فلاسفه و متفکّران و بسیاری از متخصّصان علوم تجربی طرفدار تفسیر علمی بوده و از علوم تجربی در تفسیر آیات قرآن استفاده کرده اند. از جمله:

1. شیخ الرییس ابن سینا(370 - 428 ق) فیلسوف و پزشک مشهور ایرانی؛ او