تعامل قرآن و علوم صفحه 78

«حرکت زمین» که در عصر ما مثل بدیهی شده است. همان طور که گاهی انسان به وسیله قراین خارجی یا دلایل عقلی که مطلب را پشتیبانی می کند، در مورد یک گزاره علمی به قطع می رسد.

در تفسیر علمی بین علوم تجربی قطعی و نظریه های ظنّی علوم تجربی تفاوت گذاشته می شود. و استفاده از نوع دوم در تفسیر علمی قرآن صحیح نیست ، چرا که نظریه های ظنّیِ علوم گاهی صدها سال در حوزه علم می ماند سپس تغییر می کند، (1) پس نمی توان تفسیر قرآن را بر آن ها بنا نهاد.

ب: وجود اشارات علمی در قرآن و لزوم استفاده از علوم تجربی در فهم و تفسیر آن ها

در قرآن کریم بیش از 1322 آیه وجود دارد که به مطالب علمی و طبیعت و انسان و ... اشاره دارد. (2) که این آیات حداقل سه گانه است:

اول: اشارات علمی به پدیده های طبیعی مثل حیوانات و طبیعت. (3) که به ظاهر نکته شگفت انگیز یا اعجازآمیزی را در بر ندارد. ولی همین اشارات علمی توجه انسان را به طبیعت و کیهان و ... جلب کرده و زمینه ساز پیشرفت علوم تجربی در جهان اسلام شده است.

دوم: اشارت شگفت انگیز علمی قرآن، یعنی آیاتی که به مطالب علمی ویژه ای اشاره می کند صدور آن ها از یک فرد درس ناخوانده در محیط جزیره العرب در صدر اسلام بسیار بعید بوده است، برای مثال اشارات قرآن به حرکت زمین (4) که بر خلاف هیئت بطلیموسی و دیدگاه مشهور کیهان شناسی در آن عصر بوده است.

1- (1) . هم چون نظریه ی بطلمیوسی ( ptoemaos - قرن دوم میلادی) در مورد این که زمین مرکز جهان است و خورشید و ستارگان در هفت فلک به دور آن می چرخند. این نظریه حدود چهارده قرن بر فکر بشر سایه افکنده بود. سپس توسط کپلر و کپرنیک و گالیله دگر گون شد و دیدگاه کنونی (یعنی حرکت زمین به دور خورشید) جای آن را گرفت.
2- (2) . الحبّال، محمد چمپل و مقداد مرعی الجواری، العلوم فی القرآن، ص 35 - 36.
3- (3) . ر.ک: غاشیه/ 17 و نحل/ 5 - 14 و...
4- (4) . نحل/ 89.