- سخن ناشر 1
- اشاره 15
- شیوه استفاده از کتاب حاضر 16
- اشاره 18
- 1. مفهوم شناسی معجزه و اعجاز قرآن 18
- اشاره 18
- اشاره 19
- اول) معنای لغوی واژه ها 19
- واژه شناسی معجزه در قرآن 19
- نمونه هایی از معجزات در قرآن 30
- تحلیل عقلانی معجزه 31
- اشاره 34
- لوازم کلامی معجزه 34
- دوم) اثبات نبوت عامه (لزوم بعثت انبیاء برای مردم) 37
- سوم) اثبات وجود خداوند 38
- اشاره 39
- چهارم) علم و قدرت خدا و پیامبر 39
- الف) تفاوت معجزه با سحر و اعمال مرتاضان 42
- ب) تفاوت معجزه و کرامت 44
- اقسام معجزه 46
- الف) معجزه اقتراحی و غیراقتراحی 46
- اشاره 46
- ج) معجزه موقت و دائمی 47
- کرانه های اعجاز قرآن 47
- الف) آیات تحدّی (مبارزه طلبی) 54
- 2. هماوردطلبی قرآن (تحدّی) 54
- ب) قلمرو تحدّی قرآن: سه نوع شمول در مبارزه طلبی قرآن 56
- ج) مرجع ضمیر «من مثله» 57
- قرن اول و دوم: سرچشمه های اعجاز قرآن در صدر اسلام 62
- اشاره 62
- اشاره 62
- الف) اعجاز ادبی قرآن 64
- ب) اعجاز قرآن در اخبار غیبی 65
- ج) اعجاز قرآن در استقامت بیان (عدم اختلاف) 67
- د) معارف عالی از فردی امّی 68
- ه) شیرینی و جذبه قرآن 68
- قرن سوم: شروع نگارش در اعجاز قرآن و پیدایش نظریه صرفه و عدم تناقض و نظم قرآن 69
- اشاره 69
- 2. نظام (ت 231 ق) و نظریه صرفه 70
- 1. ابوالهذیل علاف (ت 230 یا 235ق) عدم تناقض در قرآن 70
- 3. جاحظ (م 255ق) و نظم قرآن 72
- قرن چهارم: اعجاز ادبی قرآن و تأثیر آن در نفوس و اخبار غیبی 73
- 1. محمد بن جریر طبری (310 ق) و نظم قرآن 73
- 2. ابوعیسی رمانی (276 - 384) و هفت وجه اعجاز قرآن 74
- 3. الخطابی (317 - 388 ق) اعجاز بلاغی قرآن و تأثیر آن در نفوس 75
- 4. ابوهلال عسکری (حدود 400 ق) و بلاغت قرآن 76
- قرن پنجم: نظریه اعجاز در آورنده امّی و اوج گیری نظریه صرفه 77
- 1. راغب اصفهانی (م 402 ق)؛ اعجاز در نظم و صرفه 77
- 2. باقلانی (ت 403ق)؛ اعجاز در اخبار غیبی، آورنده امّی و بلاغت 79
- 4. قاضی عبدالجبار (415 ق) 82
- 5. سید مرتضی (ت 436ق) و نظریه صرفه 83
- 6. شیخ طوسی (ت 460 ق)؛ فصاحت همراه نظم مخصوص 84
- قرن ششم: رویکرد اعجاز محتوایی و علمی 86
- 1. غزالی (505 ق) و اعجاز علمی قرآن 86
- 2. زمخشری (538ق) و نظم قرآن در واژگان و ترکیب ها 87
- 3. ابن عطیه (542 ق) 87
- 4. قاضی عیاز (544 ق) و اعجاز قرآن در سه وجه جدید 88
- 5. شیخ طبرسی (548ق) و زیبایی معنای قرآن 90
- 7. قطب الدین راوندی (573ق)؛ قرآن دارای معجزه های بی شمار 91
- اشاره 92
- 1. فخر رازی (م 606) 92
- قرن هفتم: تکرار نظریه های قبلی در اعجاز 92
- 4. بیضاوی (685 ق) 93
- 2. آمدی (631 ق) 93
- 3. زملکانی (651 ق) 93
- 5. ابن میثم (699ق) 94
- 6. قرطبی (671 ق) 94
- اشاره 95
- قرن هشتم: تکرار وجوه قبلی اعجاز همراه با برخی نوآوری ها 95
- 1. ابن جزی کلبی (741ق) 95
- 2. الامیر العلوی (749 ق) 97
- 3. زرکشی (794 ق) 98
- قرن نهم: دوران رکود در مباحث اعجاز قرآن 101
- قرن دهم: گردآوری و تفصیل نظریه های اعجاز 101
- اشاره 101
- 2. دیگر قرآن پژوهان 111
- قرن یازدهم: ادامه دوران رکود در مباحث اعجاز قرآن 112
- قرن دوازدهم: مصادیق و تقریرهای جدید در وجوه اعجاز قرآن 112
- 1. علامه محمد باقر مجلسی (م 1110ق) 112
- اشاره 112
- 2. احمد بن محمد کواکبی (م 1124ق) 113
- 3. شمس الدین محمدالضیر المالکی اسکندری (زنده در قرن دوازدهم) 113
- 4. شیخ اسماعیل حقی بروسوی (م 1137ق) 114
- اشاره 115
- قرن سیزدهم: رکود در مباحث اعجاز قرآن 115
- 1. علامه سید عبدالله شبّر (م 1442ق) 115
- 2. محمد بن علی بن محمد بن عبدالله شوکانی صنعانی (م 1250 ق) 116
- اشاره 117
- 1. محمد بن احمد اسکندرانی (م 1306 ق) و اعجاز علمی قرآن در طبیعت و کیهان 117
- قرن چهاردهم: گسترش رویکرد اعجاز علمی قرآن در حوزه علوم طبیعی 117
- 2. عبدالرحمن کواکبی (1320 ق) و اعجاز علمی قرآن در حوزه علوم طبیعی 119
- 3. علامه بلاغی (م 352 ق) و ابعاد جدید اعجاز قرآن 121
- 4. شیخ محمد عبده (1266 - 1323ق) 124
- 5. رشید رضا (م1354ق) 125
- 6. محمد صادق رافعی (1356ق) و اعجاز علمی و بیانی قرآن 126
- 8. امین خولی (م 1969م) و اعجاز نفسی (روان شناختی) قرآن 131
- 9. سید قطب (م 1387ق) و تصویر هنری قرآن 133
- 10. عبدالعظیم زرقانی (م1367 یا 1372ق) و اعجاز پزشکی قرآن 136
- 12. احمد مصطفی مراغی (1371ق) و اعجاز علمی قرآن 138
- 13. عبدالله درّاز (م1377ق) و اعجاز صوتی و انقلاب تاریخی قرآن 139
- 14. عبدالمتعال صعیدی (م 1391 ق) و اعجاز در وحدت موضوعی قرآن 142
- 15. یدالله نیازمند شیرازی (زنده در 1326ش) 143
- 16. آیت الله احمد اهتمام (م 1346ش) 145
- 17. افراد دیگر 147
- قرن پانزدهم: گسترش رویکرد اعجاز علمی قرآن در حوزه علوم انسانی 148
- اشاره 148
- 1. علامه محمدحسین طباطبایی (م 1360ش - 1405ق) و تفاوت اعجاز قرآن نسبت به علوم مخاطبان 148
- 2. آیت الله مکارم شیرازی (معاصر)؛ قرآن معجزه ای گویا، جاودانی، جهانی و روحانی 152
- 3. آیت الله محمد هادی معرفت (م 1385ش) و بررسی مفصل ابعاد اعجاز قرآن 153
- 4. آیت الله سید ابوالقاسم خویی (1371ش) و گواهی امیرالمؤمنین(علیه السلام) 155
- 5. شهید مرتضی مطهری (م 1358ش) 157
- 6. آیت الله محمد فاضل لنکرانی (م 1386ش) 158
- 7. امام خمینی (م 1368ش) و اعجاز عرفانی و بطن قرآن 160
- 8. محمود مهدی استانبولی (1420ق) و اعجاز سیاسی و اجتماعی 163
- 9. رشاد خلیفه و اعجاز عددی قرآن 165
- 10. دکتر سید رضا پاک نژاد (م 1360ش) و اعجاز رنگ ها در قرآن 166
- 11. آیت الله سید محمود طالقانی (م 1358ش) 169
- 12. محمدتقی شریعتی (م 1366ش) 170
- 15. احمد امین (م 1954م - 1373ق) 174
- 14. آیت الله سبحانی (معاصر) 174
- 16. آیت الله صافی گلپایگانی (معاصر) 176
- 17. دکتر موریس بوکای (معاصر) و اعجاز علمی قرآن در مقایسه با تورات و انجیل 177
- 19. دکتر لبیب بیضون (معاصر) 180
- 20. دکتر ذاکر عبدالکریم نائیک (ت 1965م) و کتاب قرآن و علم جدید 181
- 22. دکتر مصطفی رجب (معاصر) و اعجاز تربیتی قرآن 184
- 21. دکتر زغلول راغب محمد النجار 184
- 23. اقتصادانان معاصر و اعجاز اقتصادی قرآن 185
- 24. دکتر امیرعلی لطفی (معاصر) و اعجاز مدیریتی قرآن 186
- 25. دکتر علی رضا قائمی نیا (معاصر) و اعجاز شناختی قرآن 188
- 26. دکتر محمدرفعت احمد زنجیر، اعجاز دینامیکی قرآن 190
- 27. حسام البیطار، اعجاز کلمات در قران 190
- 28. خمیس جابر صفر، اعجاز جدلی در قرآن 190
- 29. دکتر بدرالدین عبدالکریم احمد، اعجاز هندسی قرآن 190
- اشاره 199
- 1. چیستی اعجاز علمی قرآن 199
- اشاره 199
- تعریف اعجاز علمی قرآن 200
- مبانی و معیارهای اعجاز علمی قرآن 205
- چالش های مفهوم اعجاز علمی 207
- مراحل رشد اعجاز علمی قرآن 216
- اول) سرچشمه ها در قرآن و احادیث اهل بیت(علیهم السلام) 216
- 2. تاریخچه و اقسام اعجاز علمی قرآن 216
- اشاره 216
- دوم) طرح نظریه های اعجاز علمی قرآن در حوزه علوم طبیعی 220
- سوم) طرح نظریه های اعجاز علمی قرآن در حوزه علوم انسانی 223
- چهارم) اعجاز علمی قرآن در حوزه علوم عقلی 225
- اشاره 226
- 3. مبانی و روش شناسی اعجاز علمی 226
- الف) چیستی علم و تقسیم اجمالی علوم بشری 226
- ب) وجودنداشتن همه علوم بشری در ظواهر قرآن 229
- ج) هدف اصلی قرآن هدایت 235
- د) شیوه های انطباق قرآن با مطالب علمی 243
- ه) معیارهای انطباق قرآن با علوم 247
- اول) اعجاز علمی قرآن در حوزه علوم طبیعی 252
- اشاره 252
- اشاره 252
- مفهوم شناسی 253
- اشاره 253
- اشاره 254
- الف) جاذبه عمومی موجودات 254
- ب) خورشید و حرکات آن 263
- اشاره 282
- 2. زیست شناسی 282
- الف) زوجیت 282
- 3. پزشکی 303
- مراحل خلقت انسان 304
- اشاره 304
- مرحله دوّم: آفرینش انسان از آب 312
- مرحله سوّم: آفرینش انسان از منی 321
- مرحله چهارم: خلقت انسان از نطفه 327
- مرحله پنجم: آفرینش انسان از علق 345
- مرحله ششم: آفرینش انسان از مضغه 353
- مرحله هفتم: تصویر و تسویه انسان 362
- مرحله هشتم: شکل گیری استخوان ها 370
- مرحله نهم: پوشاندن گوشت بر استخوان ها 370
- مرحله یازدهم: آفرینش روح (دمیدن جان در جنین) 381
- مرحله دوازدهم: تولد طفل 388
- مرحله سیزدهم: بلوغ 391
- مرحله چهاردهم: کهن سالی (پیری) 394
- مرحله پانزدهم: مرگ 398
- دوم) اعجاز علمی قرآن در حوزه علوم انسانی 404
- اشاره 404
- تفاوت های علوم انسانی و علوم طبیعی 405
- رویکردها در اعجاز در حوزه علوم انسانی 407
- اشاره 407
- 1. اعجاز تربیتی قرآن 409
- اشاره 409
- اول) اعجاز تربیتی؛ قرآن با تنظیم قوانین حقوق کودک 410
- دوم) اعجاز تربیتی قرآن در شیوه های تربیت و دعوت 418
- 2. اعجاز اقتصادی قرآن 425
- اشاره 425
- تحریم ربا 433
- اشاره 445
- 3. اعجاز مدیریتی قرآن 445
- پیش نیازهای نظریه اعجاز مدیریتی قرآن 449
- گونه شناسی مطالعات مدیریتی قرآن 452
- 4. اعجاز تشریعی (قانون گذاری) قرآن 456
- اشاره 456
- دوم) تأثیر اعجازآمیز قرآن در تحوّل قوانین جامعه عرب جاهلی 468
- سوم) نظام خارق العاده قانون گذاری در قرآن 469
- 5. اعجاز تاریخی قرآن 471
- اشاره 471
- اقسام اخبار غیبی قرآن 474
- 6. اعجاز ریاضی 491
- اشاره 491
- الف) موافقان اعجاز عددی قرآن 492
- ب) مخالفان اعجاز عددی قرآن 499
- اشاره 509
- 1. مسیلمه کذاب و همسرش سجاح 510
- الف) معارضان قدیمی 510
- 2. چهار سخنور عرب 512
- 3. ابوالعلاء معرّی 514
- اشاره 515
- ب) معارضان جدید و سوره های ساختگی اینترنتی 515
- الف) لفظی و صوری 518
- ب) محتوایی 519
- اشاره 523
- الف) کتاب ها 523
- ب) مقالات 540
- ج) پایان نامه ها 541
- ه) مجلات 549
- و) مراکز 550
اول) در پژوهش تاریخی درمورد ابعاد اعجاز قرآن به 85 بُعد اعجاز برخورد کردیم.
دوم) در پژوهش اعجاز علمی، مبحث اعجاز علمی در حوزه علوم انسانی را مورد بررسی قرار دادیم.
شیوه استفاده از کتاب حاضر
در این مورد توجه به نکات زیر مناسب است:
1. این کتاب به عنوان کتاب درسی نگاشته شده، هرچند به صورت نظام مند و در چهارچوب فصول آمده است، اما با توجه به این که هر فصل با اهداف، پژوهش و منابع تنظیم شده، (بر اساس حجم هر فصل) می تواند موضوع یک یا دو جلسه درسی قرار گیرد.
2. اساتید محترم مباحث اصلی هر فصل را بیان و بقیه مطالب را جهت مطالعه به دانش پژوهان واگذار می کنند.
3. مناسب است که برخی ابعاد اعجاز، موضوعات پایان فصل ها (پژوهش ها) و نیز برخی عناوین و آیات مربوط به اعجاز قرآن در حوزه علوم طبیعی و انسانی به دانش پژوهان واگذار شود تا آن را به صورت تحقیق یا کنفرانس ارائه کنند. بدیهی است که کتاب شناسی پایان کتاب یاریگر آنان خواهد بود.
در پایان از همه فرهیختگان انتظار می رود با توجه به اینکه مباحث اعجاز علمی قرآن نوآمد است با ارائه پیشنهادات تکمیلی ما را در ارتقای علمی کتاب یاری رسانند.
لازم است در این جا از مسئولان پژوهشگاه جامعه المصطفی(صلی الله علیه و آله) العالمیه و انتشارات المصطفی و دوستان گروه تفسیر و علوم قرآن مدرسه عالی قرآن و