(علوم قرآن 2 ( اعجاز قرآن در علوم طبیعی و انسانی صفحه 243

اثبات اعجاز قرآن است و یکی از ابعاد اعجاز قرآن اعجاز علمی آن است؛ ازاین رو مطالب علمی قرآن (در بعضی موارد) از اهداف قرآنند؛ اما نه اهداف عمده و اصلی.

چهارم) در تطبیق آیات قرآن با نظریات و قوانین علمی باید کاملاً محتاط باشیم تا به تحمیل نظریات اثبات نشده علمی بر قرآن کریم گرفتار نشویم. صحیح آن است که علوم تجربی را در فهم قرآن -آن هم با شرایط متعددی- استخدام کنیم. (1)

د) شیوه های انطباق قرآن با مطالب علمی

تفسیر علمی روشی است که خود روش های فرعی متفاوتی دارد؛ بعضی باعث تفسیر به رأی و شماری منجر به تفسیر معتبر و صحیح می شوند. این مطلب موجب شده برخی تفسیر علمی را به کلی رد کنند و آن را نوعی تفسیر به رأی یا تأویل بنامند و گروهی آن را قبول نمایند و بگویند: تفسیر علمی یکی از راه های اثبات اعجاز قرآن است.

ما در اینجا شیوه های فرعی تفسیر علمی را مطرح می کنیم تا هرکدام جداگانه به معرض قضاوت گذارده شوند و از خلط مباحث جلوگیری شود.

1. استخراج همه علوم از قرآن کریم

علمای قدیم (مانند: ابن ابی الفضل المرسی و غزالی) کوشیده اند همه علوم را از قرآن استخراج کنند؛ زیرا عقیده داشتند که همه چیز در قرآن وجود دارد و در این سمت وسو، آیاتی را که ظاهر آنها با قانونی علمی سازگار بود، بیان می کردند. هرگاه ظواهر قرآن کفایت نمی کرد، دست به تأویل می زدند و ظواهر آیات را به