(علوم قرآن 2 ( اعجاز قرآن در علوم طبیعی و انسانی صفحه 38

درست و قابل تبیین است؛ امّا اگر مقصود آن باشد که با صدور یک کار خارق العاده به دست فردی که مدعی نبوت است - با توجه به عدم امکان همانندآوری آن - اثبات می شود که خداوند باید پیامبرانی را برای هدایت بشر بفرستد، این مطلب، قابل قبول و اثبات شدنی نیست. (1)

سوم) اثبات وجود خداوند

«جان هیک» (متکلم غربی) معتقد است که مشاهده حوادث خارق العاده، انسان را به سوی اعتقاد به خدا سوق می دهد؛ ولی منطقی بودن این رابطه را نمی پذیرد؛ (2)اما برخی از متکلمان مسیحی (مثل هنری تیسن) در مقام دفاع از دلالت منطقی معجزه بر اثبات وجود خدا برآمده اند. (3)در مقابل، «هیوم» در فصل دهم از کتاب پژوهش (Enquires) چهار دلیل اقامه کرده که معجزه، وجود خدا را اثبات نمی کند. (4)

دانشمندان اسلامی از معجزه به عنوان دلیل اثبات وجود خدا استفاده نکرده اند؛ بلکه این ادعا را نفی کرده اند. علامه طباطبایی(رحمه الله) می گوید: «انبیا معجزات را برای اثبات معارف (مبدأ و معاد) که عقل به آنها دست می یابد (مثل توحید و بعثت) نیاورده و در این موارد به دلیل عقلی اکتفا کرده اند». (5)استاد جوادی آملی نیز تصریح می کند که حکیمان و متکلمان الهی، معجزه را برای اثبات نبوت به کار برده اند و هرگز آن را در اثبات ذات واجب به کار نبرده اند. (6)

1- (1) . ر.ک: مصطفی کریمی، مجله معرفت، ش26، ص57، مقاله قلمرو دلالت معجزه، (ایشان همین سخنان را نیز به استاد جوادی استناد می دهند و ما در کتاب «تبیین براهین اثبات خدا» نیافتیم).
2- (2) . جان هیک، فلسفه دین، ترجمه بهرام راد، ص 70.
3- (3) . هنری تیسن، الهیات مسیح، ترجمه طاطه ووس میکائیلیان، ص 11.
4- (4) . مصطفی کریمی، مجله معرفت، ش 26، مقاله قلمرو دلالت معجزه.
5- (5) . المیزان، ج 1، ص 83 و84.
6- (6) . تبین براهین اثبات خدا، ص 249.