(علوم قرآن 2 ( اعجاز قرآن در علوم طبیعی و انسانی صفحه 72

برخی از مهم ترین دلایل ردّ صرفه عبارتند از:

1. نظریه صرفه مخالف ظاهر تحدّی قرآن است؛ زیرا تحدّی یعنی این که کسی نتواند مثل قرآن را بیاورد و موجب افتخار و مباهات قرآن است. اگر خدا به صورت قهری مانع شود کسی مثل قرآن را بیاورد، برای قرآن مباهات نیست؛ زیرا کسی که قدرت کاری را ندارد مانند مرده ای عاجز است.

2. اگر عرب ها قبلاً می توانستند مثل قرآن را بیاورند، ولی بعد از نزول قرآن خدا مانع آنها شد، لازم بود متعجب شوند که چرا این گونه ناتوان شده اند؛ درحالی که چنین چیزی در تاریخ گزارش نشده است. (1)

3. شیخ طوسی -شاگرد سید مرتضی- با صرفه شدیداً مخالفت می کند و می گوید: «اگر صرفه به سلب علوم عرب تحقق یافته باشد، لازم آن مطلب این است که عرب ها از کمال عقل خارج شده باشند». (2)

4. در طول تاریخ بارها مخالفان قرآن اقدام به همانندآوری کرده اند؛ ولی شکست خورده اند. پس معارضه با قران محال نیست و خدا آنها را منع نکرده است؛ بلکه بشر با همه علوم و توانایی اش، در برابر عظمت قرآن کوچک است.

البته دلایل و وجوه دیگری نیز در ردّ نظریه صرفه بیان شده اند که در گنجایش این مقال نیست. (3)

3. جاحظ (م 255ق) و نظم قرآن

ابوعثمان عمر بن بحر معروف به جاحظ از علمای معتزله و شاگرد نظام

1- (1) . التمهید، همان، ص8 - 167.
2- (2) . الاقتصاد، ص172 و173.
3- (3) . ر.ک: التمهید، همان، ص169 - 176.