جنة العاصمة صفحه 149

این گمان غلطی است که ذهن سلیم متتبع از آن ابا دارد- حدیث مشهور مستفیض بلکه متواتر نبوی صلی اللّه علیه و آله که فرموده فاطمة بضعة منی و حدیث فاطمة روحی التی بین جنبی که هر دو حدیث را فریقین روایت کرده‌اند پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فاطمه علیهاالسلام را به عضویت خود معرفی فرموده و آن بی‌بی معظمه را روح خود خوانده بر سبیل حقیقت است نه مجاز

و قول قاضی عضدی صاحب مواقف که گفته است این کلام پیغمبر از باب مبالغه و کثرت محبت بوده نسبت به آن حضرت و بر وجه مجاز بوده نه اغراض دیگری- قابل قبول نیست زیرا که مقام شامخ رسالت بالاتر از آنست که مجازگوئی کند- لفظ بضعة (بفتح باء) به معنای جزء است و اصل در جزء عدم جواز تفکیک است از کل در صفات آن به این بیان مثلاً هرگاه کسی دارای صفتی باشد آن صفت نسبت به ذات موصوف شامل تمام اعضای او است بر وجه حقیقت و شکی نیست که نسبت حمل آن به اعضاء موصوف برابر و یکسان است و تفکیک میان اعضاء به سلب وصف از بعض دیگر یا به تفاوت آن با اعضاء دیگر از حیث شدّت و ضعف یا کم و زیاد غلط و واضح البطلان است

مثلاً اگر شخصی به صفت سخاوت متصف باشد می‌گویند آن شخص دارای ملکه سخاوت است و نمی‌گویند که چشم او یا گوش او یا دست او این ملکه سخاوت را ندارد یا هر کدام از آنها که باشد سخاوتش کمتر است یا زیادتر از سایر اعضای او و بقدری این مطلب ظاهر و روشن است که محتاج به دلیل و استدلال نیست

این بیان عینا در موضوع حضرت ختمی مرتبت صلی الله علیه و آله نیز در مقام فضیلت و متصف بودن به آن جاری است در فضائلی که دارد سوای فضیلت نبوت و رسالت که آن به دلیل خاص خارج است

پس گفته نمی‌شود که فلان عضو یا روح مبارکش فاقد وصف فضیلتی یا اوصاف فضائل او است یا بهره آن عضو یا روح از اعضاء دیگر آن حضرت کمتر است یا ضعیفتر

بنابر این می‌گوئیم حدیث مستفیض بلکه متواتر بضعه و حدیث روح بر وجه حقیقت است نه مجاز و افضلیت آن بی‌بی معظمه از جمیع انبیاء و رسل مسلّم است باستثناء پدر بزرگوار و شوهر عالیمقدارش- صلوات‌اللّه علیهم و علی آلهم الطیبین

ایراد و دفع آن

اگر کسی بگوید که انبیاء علیهم‌السلام مساوی و برابرند با فاطمه زهراء سلام‌الله علیها در عصمت و طهارت ولیکن آنها را خصیصه‌ایست که در زهراء علیهاالسلام نیست و آن مرد بودن آنها است بحکم الرّجال قوّامون علی النساء بما فضّل اللّه بعضهم علی بعض یعنی- برای ایشان است بر زنها قیام ولایت و سیاست- و این معلّل به دو علت است یکی موهوبی از جانب خدا و آن فضیلت دادن خدا است ایشان را بر زنها به چیزهای بسیاری از کمال و عقل و حسن تدبیر و زیادی قوت در اعمال و طاعات و از همین جهات است که به پیغمبری مخصوص