جنة العاصمة صفحه 281

کتاب خدا در میانه شما است. زاهرة یعنی درخشنده و تابناک. رَیْث: بفتح راء به معنای قدر و این کلمه‌ایست که اهل حجاز آن را بسیار استعمال می‌کنند- حتّ الورق من الغصن یعنی نَثرها کنایه از اینکه صبر نکردند تا اثر مصیبت پیغمبر برود و نفرت الدابّة یعنی رفت اسب یا جنبنده و منقاد نشد- و سلِس: بکسر لام سیل ملایم آرام را گویند- و قیاد به معنی مهار و افسار است حَسو: آشامیدن مرق و شوربا و امثال آن- و ارتغاء: آشامیدن کف مرق و امثال آن را گویند- و خَمَرْ: بتحریک چیزیست که در پشت سر باشد از درخت و غیره- الضراء: درخت به هم پیچیده در وادی را گویند- و خرّالمُدی: قطع کردن به کارد و امثال آن- والوخز: مراد نیزه و نحو آن است که برّنده نباشد

ترجمه

یعنی و شما در عیش و زندگانی در رفاه و فروتن با همدیگر مزاح‌کننده و ایمن بودید پس منتظر حوادث ناگوار و عاقبتهای بد باشید و در انتظار خبرهای بد و اندوهها و مصیبتهای ناپسند باشید که به شما رو خواهد آورد کنایه از اینکه هرگز ایمان نخواهید آورد و از قتال فرار خواهید کرد- زیرا که چون خدا برای پیغمبر خود اختیار کرد جائی را که انبیاء و اوصیاء ایشان را جای داد در میان شما دشمنی و نفاق ظاهر شد و جامه‌های گشاد دین را که بر اندام خود پوشیدید کهنه شد و رئیس گمراهان که در زمان حیات پیغمبر به سکوت می‌گذرانید به صدا درآمد و او کسی است که پست‌ترین و ساکت‌ترین مردمان بود صدای خود را به عداوت و نفاق بلند کرد مانند شتر مستی که در بینی خود باد بیندازد و دُم خود را هر مرتبه‌ای بلند کند و بر ران خود زند- و شیطان سر خود را از پناهگاه خود بیرون آورد در این کلام تشبیه فرموده است شیطان را به خارپشت که در هنگامی که ترسناک نیست سر خود را بیرون می‌آورد یا مرد حریصی که چون خواهد کاری را انجام دهد گردن خود را به طرف آن دراز می‌کند و شما را صدا می‌زند چون می‌یابد شما که اهل غرور و خدعه نمی‌باشید و دعوت او را جواب می‌گوئید

و شما را برپا می‌دارد برای پذیرفتن و انجام امر خود و یافته است شما را که به آسانی امر او را می‌پذیرید و به غضب درمی‌آورد شما را تا امر او را اطاعت کنید یا خودتان برای انجام دادن امر او غضبناک شوید- و غیر شتر خود را داغ نهاده‌اید و از غیر آبگاه خود بهره گرفته‌اید کنایه از اینکه خلافت و امامت و میراث نبوّت را غصب کرده‌اید در حالتی که هنوز از رحلت پیغمبر چیزی نگذشته و جراحت رحلت او گشایش دارد و اصلاح نشده و هنوز دفن نشده چقدر زود شتاب کردید و به گمان باطل خود از روی خدعه و فریب گفتید از فتنه ترسیدیم و برای مردمان چنین نمایش دادید که از فتنه ترسیدیم و در سقیفه گرد آمدیم برای جلوگیری از آن در حالتی که این عمل شما عین فتنه است آگاه باشید که در فتنه سقوط کردید و کافر شدید و جهنّم بر کفار احاطه دارد چه بسیار دور است از شما و چگونه خواهید بود با این افترائی که می‌بندید کنایه از اینکه شیطان کجا می‌برد شما را و حال آنکه