بانک جامع حضرت زهرا سلام الله علیها صفحه 2221

خمس خصال من لم‌تکن فیه خصلة منها فلیس فیه کثیر مستمتع ، اولها : الوفاء ، و الثانیة : التدبیر ، و الثالثة : الحیاء ، و الرابعة : حسن الخلق ، و الخامسة - و هی تجمع هذه الخصال : - الحریة; ( 36 ) .

پنج‌خصلت است که اگر کسی یکی از آنها را نیز نداشته باشد ، در اوبهره‌مندی چندانی نیست . اول از آنها وفاداری است . دوم ، تدبیر;سوم ، حیا ، چهارم ، حسن خلق ، و پنجم که جامع این خصلتهاست ، آزادگی است .

خصلتهای نیک

30 . امیرالمؤمنین ( ع ) :

خیار خصال النساء شرار خصال الرجال : الزهو و الجبن والبخل . فاذا کانت المراة مزهوة لم تمکن من نفسها ، و اذا کانت‌بخیلة حفظت مالها و مال بعلها ، و اذا کانت جبانة فرقت من کل‌شی‌ء یعرض لها; ( 37 ) .

بهترین خصال زنان ، بدترین خصلتهای مردان است و آنها عبارتند از : کبر و ترس و بخل ، زیرا زمانی که زن ( در برابر بیگانه ) متکبر وگردن‌فراز باشد خویش را رام نخواهد کرد ، و آنگاه که بخیل باشدمال خود و شوهرش را حفظ خواهد نمود ، و هنگامی که کم‌جرات‌بود [خطر نخواهد کرد و] از هر چیزی که برای او پیش آید نگران‌خواهد شد و پرهیز خواهد نمود .

از این روایت‌شریف ، این اصل را باید استفاده کنیم که نباید به زن ومرد از نظر ساختار وجودی در پذیرش مسؤولیتها و وظایف در تمام ابعادبه یک دید نگاه شود بلکه چه بسا صفتی برای مرد به عنوان یک نقطه‌ضعف و عیب محسوب شود ولی برای زن نقطه‌ای مثبت و امری با ارزش به‌شمار رود ، همین خصلت ترس برای مردان به خاطر وظیفه‌ای که در حفظحقوق خود و خانواده و اجتماع دارند امری ناپسند است اما زنان به خاطرمحدودیتهای بیشتری که در دفاع از خود دارند و از طرف دیگر ، بیشترمورد طمع و هجوم افکار ناپاکان قرار می‌گیرند نیاز به احساس نگرانی وخطر گریزی و خوف مواجه شدن با زمینه‌های هجوم و دستبرد به خویش‌را دارند تا احتیاط بیشتری نموده و از افتادن در دامهایی که امکان گریزبرای آنان نیست مصون باشند ، و این امر منافاتی با ادای مسؤولیتهای‌اجتماعی ندارد . در زمینه بخل و تکبر نیز به همین بیان; البته تشخیص‌موارد مطلوبیت این صفات از موارد دیگر ، کار مشکلی نیست .

بیرون از خانه

31 . امام صادق ( ع ) :

لا ینبغی للمراة ان تجمر ثوبها اذا خرجت [من بیتها]; ( 38 ) .