اعجاز قرآن و مصونیت از تحریف صفحه 158

می کرد تا معلوم شود که منظور از «فمتّعوهنّ»، صیغه موقّت (متعه) است.

7. کاستن از قرآن: برخی گمان برده اند که «قرآن» بیش از اندازه موجود بوده است و از روی اشتباه و یا عمد از آن کاسته شده است. بیشتر بحث پیرامون مسئله تحریف در همین جاست که آیا از «قرآن» چیزی کاسته شده است یا نه؟ چنان که به ابن مسعود نسبت داده اند که او کلمه ی «ما خلق» را در آیه: وَ اللَّیْلِ إِذا یَغْشی 1 قرائت نمی کرده است. نمونه دیگر تحریف به کاهش، این است که گفته شود آیه ای از «قرآن» حذف شده است; چنان که عمر و عایشه بر این باور بودند که آیه ای به نام آیه رجم - «الشَّیْخُ وَ الشَّیْخَهُ اذَا زَنَیَا فَارْجُمُوهُمَا الْبَتَّهَ نَکَالا مِنَ اللَّه...» - در «قرآن» وجود داشته و حذف گردیده است (1).

نکته اوّل

هیچ محقّقی تحریف از نوع افزودن به «قرآن» (تحریف بالزیاده) را قبول ندارد و این امری اجماعی است. محلّ نزاع، تنها در تحریف به کاهش (تحریف بالنقیصه) است که آیا چیزی از «قرآن» کاسته شده است یا خیر؟ دیدگاه درست آن است که چنین تحریفی نیز در «قرآن» رخ نداده است; ولی برخی از اهل سنّت آن را پذیرفته، از آن به عنوان «منسوخ التلاوه» و از باب «انساء» یاد می کنند. در پاسخ آنان باید گفت که «نسخ» همواره به «ناسخ» نیاز دارد. پس لازم است که ناسخ آیه ای از «قرآن» را که قائل به نسخ آن شده اند، مشخص کنند. از سوی دیگر، چگونه ممکن است حکمی که سند آن آیه ای از «قرآن» است، باقی بماند؛ ولی سندش حذف شود؟!

نکته دوَم

«نسخ» حکمی است که به طور صریح اعلام شده و حکم موجود را بر می دارد; ولی در «انساء»، حکم قبلی بر اثر گذشت زمان از ذهن مردم فراموش می شود. اهل سنت بر این باورند که برخی آیات را خداوند از اذهان مردم برده است و در این باره به آیه: ما نَنْسَخْ مِنْ آیَهٍ أَوْ نُنْسِها نَأْتِ بِخَیْرٍ مِنْها أَوْ مِثْلِها 3 استناد می کنند؛ اما حقیقت این است که آیه مذکور،