فاطمه زهرا سلام الله علیها صفحه 38

1- 46. مناقب خوارزمی ص 224. متن کامل این مناشده را در تعلیق شماره ی 2 آورده ایم.

2- 47. ابوعبدالله عکرمه بربری (متوفای 105 هجری) فردی است که بتصریح علمای عامه از خوارج بوده و کذاب است. وی به دشمنی با خاندان پیامبر اشتهار داشته است. ما در قسمت پایانی این کتاب در تعلیق شماره ی 3 درباره ی عکرمه بتفصیل سخن خواهیم گفت. آنچه که در اینجا لازم به ذکر است این است که بسیار مضحک می باشد که در مقابل انبوه روایاتی که در خصوص نزول آیه در شأن پنج تن نقل شده است، قول فرد معلوم الحالی مانند عکرمه طرح گردد. خوانندگان سخنان عکرمه را بعنوان یک نظر تفسیری نگاه نکنند بلکه از این گفتار عکرمه دریابند که وی تا چه حد در دروغ و افترا و معاندت با اهل بیت پیامبر اکرم صلوات الله علیهم جسور و بی پرواست. جای دریغ و درد است که علمای عامه در این مورد (و یا موارد دیگر) اراجیف عکرمه را در د یک نظر تفسیری مطرح می کنند. ابن جریر طبری در تفسیر خود می گوید: بعضی معتقدند که آیه ی تطهیر درباره ی پنج تن نازل شده است و بعضی هم معتقدند که درباره ی زنان پیامبر است. طبری سپس برای طرح عقیده ی گروه اول به 16 روایت محکم و صحیح استناد می کند که آن روایتها همگی از صحابه ی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می بشد، یعنی 16 روای از صحابه نقل می کند که آیه ی تطهیر در شأن پنج تن نازل شده است، بعد برای طرح نظر گروه دوم بدون اینکه رایی از صحابه نقل نماید می گوید عکرمه معتقد بوده که این آیه درباره ی زنان پیامبر است. (تفسیر طبری ج 22/ 5- 8. اگر واقعا بر این نوع استدلال بتوان تفسیر روایی آیات قرآنی نام نهاد، و مراد از وجوه تفسیری یک آیه، امثال همین نقل قولها باشد، باید قبول کنیم که هر فردی در هر دوره ای می تواند مطالبی از خود بربافد و بعنوان تفسیر به بازار حراج بدهد چنانکه در زمان خلافت بنی العباس نیز گفتند: بنی العباس نیز مشمول این آیه می باشند. (مراجعه بفرمایید به الصواعق المحرقه ص 223، 224). طرح شان نزول آیه ی تطهیر در خصوص بنی العباس، پیامد طرح نظر امثال عکرمه در تفاسیر است. اگر سخن افرادی چون عکرمه- تحت عنوان وجوه تفسیری آیه- نقل نمی شد دیگر افراد جرات این را بخود نمی دادند که امثال هارون الرشید و متوکل را نیز مشمول آیه ی تطهیر نمایند. اگر قرار باشد این تافهات و خزعبلات را بعنوان تفسیر قرآن تلقی نماییم و آنها را حقایق دینی بپنداریم واقعا دیگر چه چیزی از دین باقی خواهد ماند؟!

3- 48. منظور از داستان سیاق این است که عکرمه مدعی است که چون آیات قبل از آیه ی تطهیر و همچنین آیه ی بعد آن مربوط به زوجات پیامبر است پس بهمان سیاق آیه ی تطهیر هم درباره ی همسران پیامبر است. پاسخ این است که آیات قبل از آیه ی تطهیر و یا آیه ی بعد از آیه تطهیر که درباره ی زوجات پیامبر است همگی دارای ضمائر مونث می باشد و حال آنکه دو ضمیر موجود در آیه ی تطهیر مذکر است و لذا از نظر ظاهر کلام امکان ندارد آیه درباره ی زنان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم باشد و این موضوعی است که علمای عامه نیز آن را پذیرفته اند.

آیه ی تطهیر و نظر رجال تفسیر و حدیث

علما و رجال تفسیر و حدیث پس از بررسی روایات مذکور، همگی متفق القول و هم عقیده اند که سخن عکرمه اعتبار ندارد، و این استدلال سیاق او برهان صحیحی نیست، بملاحظه ی اینکه ضمایر آیه ی شریفه ی تطهیر همه مذکر است و ضمائر دو آیه ی قبل و بعد آن مؤنث می باشد. بنابراین، سیاق آیه ی تطهیر- که در وسط آن دو آیه است- عوض شده و تغییر کرده، در نتیجه امکان ندارد که آیه مربوط به همسران پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بوده باشد؛ (1) و اگر جز آیه ی تطهیر منقبت دیگری در شأن زهرای