خطبه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و ماجرای فدک صفحه 130

می گویند؛ یعنی: شما قوت و غذای خود را از آن پوست دباغی نشده ی حیوانات می گرفتید؛ چون پوست دباغی نشده کمی چربی دارد، آن بیچاره ها که هیچ نداشتند، یک کمی از این پوست حیوان را می گرفتند و می رفتند می جوشاندند و به اصطلاح یک آبگوشتی برای خودشان و بچه هایشان درست می کردند، این مثلاً غذایشان بود؛ اینها این قدر بیچاره و بدبخت بودند.

البته در بعضی از نسخه ها، «تقتاتون الورق» دارد، «ورق» یعنی برگ درختان، و در این صورت معنای عبارت این است که غذای شما از برگ درختان بود و به وسیله ی آن رفع گرسنگی می کردید.

به هر حال حضرت می خواهند وضعیت بد و بیچارگی آن مردم را قبل از اسلام یادآوری کنند که چه زندگی اسف باری داشتند و حالا به کجا رسیده اند.

ضعف روحی

(أَذِلَّهً خاسِئین)

(شما مردمان ضعیف و مطرود از جامعه بودید.)

«أَذِلَّه» یعنی مردمان ضعیف و ناتوانی بودید، «خاسئین» یعنی مطرود از جامعه بودید؛ از اجتماع و آداب اجتماعی چیزی نمی دانستید

و از نظر روحی، بی شخصیت و محروم بودید.

(تَخافُونَ أَنْ یَتَخَطَّفَکُمْ النّاسُ مِنْ حَوْلِکُمْ)

((آنقدر ضعیف بودید که) می ترسیدید مردم از اطراف، شما را بربایند.)