بازپژوهی تحریف ناپذیری قرآن صفحه 153

باید خود مصداق را مطرح نمود؛ لذا، ممکن است چند روایت وارد شده باشد که هر کدام به یکی از مصادیق آن اشاره کرده باشد و هیچ گونه منافاتی نیز بین آن ها وجود نداشته باشد. اما اگر به معنای آیۀ شریفه اشاره شود، دیگر عنوان مصداقی ندارد؛ بلکه در این گونه موارد، مراد تفسیر و تبیین آیه است. بنابراین، بیان معنا با ذکر مصداق متفاوت است.

تفاوت بین بیان معنا و ذکر مصداق، دربارۀ کلام معصوم علیه السلام است؛ وگرنه اگر در کلام افراد غیر معصوم علیه السلام همانند قتاده، معنای آیه ای بیان شود، لازم نیست آن را بر تفسیر حمل نمود؛ بلکه می توان آن را بر مصداق حمل کرد.

ذکر این نکته شایسته است که در مباحث تفسیری معمولاً به این گونه نکات پرداخته نمی شود؛ بلکه این مطلب از لابلای مباحث فقهی والد محقّق قدس سره به دست آمده است؛ به این بیان که اگر در روایتی حضرت فرمود: «معناه کذا»، نمی توان آن را بر مصداق حمل نمود؛ بلکه باید بر تفسیر حمل شود؛ اما اگر کلمه «معناه» آورده نشود، می توان آن را بر مصداق حمل نمود؛ مانند: آیه شریفه وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلاّ ما ظَهَرَ مِنْها که در روایتی «ما ظهر» به «الثیاب أی: الکحل»، در روایتی دیگر به «الکفان» و در روایات سوم، به مصادیق دیگر اشاره شده است. در این گونه موارد، روایات در مقام بیان مصداق هستند؛ اما اگر در روایاتی آمده باشد «ما ظهر منها معناه هذا» دیگر نمی توان آن را بر مصداق حمل نمود، بلکه آن روایت، در مقام بیان تفسیر آیه است.