بازپژوهی تحریف ناپذیری قرآن صفحه 171

ایشان تحریف را به دو دسته مؤثر و غیر مؤثر در اوصاف عمومی قرآن تقسیم کرد و برهان خود را به دسته نخست ناظر دانست، نه هر دو دسته؛ اما این که آیا از قلم افتادن کلمه «فی علی» از دسته نخست است یا از دسته دوم؟ بحثی است صغروی و نه کبروی. شاید افتادن این کلمه بسان افتادن آیه تکراری و مواردی دیگر نباشد که حضرت استاد - علاّمه رحمه الله - به عنوان مثال دسته نخست فرض کرده اند.(1)

نقد دیدگاه آیت الله جوادی آملی (دام ظلّه)

به نظر می رسد اشکال و نقدی که حضرت استاد بر کلام والد محقّق رحمه الله بیان داشته اند، ناتمام است؛ زیرا، در این مطلب که حذف کلمه «فی علی» از دسته دوم است، بحثی نیست. لیکن اشکال آن است که استدلال علاّمه برای کسی که در این مقدار قائل به تحریف است، ناکافی است. بنابراین، مناقشه والد محقّق رحمه الله بر علاّمه طباطبایی قدس سره وارد است.

اشکال آیت الله جوادی آملی (دام ظلّه) بر استدلال علامه رحمه الله

آیت الله جوادی آملی (دام ظلّه) در ابتدا نکاتی را نسبت به استدلال علامه رحمه الله بیان می نماید که مهم ترین آن ها استدلال به عموم و اطلاق آیات إِنّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَ إِنّا لَهُ لَحافِظُونَ و لا یَأْتِیهِ الْباطِلُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ است. عموم و اطلاق از مصادیق ظواهر آیات است که حجّت ظنی الدلاله هستند؛ اما این بیان علاّمه رحمه الله استدلال به دلیل قطعی بر عدم تحریف قرآن است؛ بدین بیان که مجموعۀ قرآن دارای