بازپژوهی تحریف ناپذیری قرآن صفحه 173

برای امر اعتباری باشد و مجموع من حیث المجموع امر اعتباری است. پس، هر کدام از آیات به وصفی از صفات قرآن اشاره می کنند که جامع ترین صفت، عنوان حفظ است که در آیه شریفه إِنّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَ إِنّا لَهُ لَحافِظُونَ آمده است، حال از آن جا که این آیه نصّ است، دلالت آن بر حفظ بودن قرآن قطعی است؛ اما دلالت حفظ بر عدم تحریف قرآن ظنّی است و هم چنین دلالت صفات دیگری مانند «عربی مبین»، «عدم وجود اختلاف» و... بر عدم تحریف قرآن، دلالت ظنی است. بنابراین، آن چه آیت الله جوادی (دام ظلّه) از قطعی بودن دلیل ادّعا نموده، صحیح نیست.

خلاصه این که دلالت آیات بر صفات مذکور قطعی است؛ زیرا، آیات نصّ در صفات هستند؛ اما دلالت این صفات بر عدم تحریف قرآن ظنّی است. از این رو، بر پایۀ صناعت علمی نمی توان دیدگاه ایشان را درک نمود؛ چرا که در مطلب چهارم، معیار را دلالت قطعی دانسته است و نه ظنّی.

البته حضرت آیت الله جوادی آملی (دام ظلّه) اهتمام زیادی بر مبانی استاد خود علاّمه رحمه الله داشته اند؛ لذا، ابعاد جواب و مبانی آن را حفظ نموده است. علاوه این که روش تفسیری ایشان نیز تفسیر قرآن به قرآن است و حتّی برای کشف علوم قرآن، مانند عدم تحریف قرآن، نیز از آیات قرآنی استفاده می کند.

ادامۀ نقد آیت الله جوادی آملی (دام ظلّه)

از نگاه ایشان استدلال علامه رحمه الله بر این نکته دلالت دارد که قرآن کلام خداوند متعال است، اما بر عدم تحریف در قرآن دلالت ندارد؛ بدین