بازپژوهی تحریف ناپذیری قرآن صفحه 254

یلحق بها من التعلیل فی الآیه بقوله تعالی: أَلَمْ تَعْلَمْ، إلخ أفاد ذلک أنّ المراد بالنسخ هو إذهاب أثر الآیه من حیث إنّها آیه، أعنی إذهاب کون الشیء آیه وعلامه مع حفظ أصله فبالنسخ یزول أثره من تکلیف أو غیره مع بقاء أصله وهذا هو المستفاد من اقتران قوله: نُنْسِها بقوله: ما نَنْسَخْ؛(1)

به هر حال، نسخ باعث از بین رفتن و اسقاط آیه و بطلان تحقّق آن نمی شود؛ بلکه از آن جا که حکم به وصف - که آیه و علامت است - تعلّق گرفته و از دیگر سو، تعلیل ذیل آیه به «ألم تعلم»، نشانۀ این است که مراد از نسخ، از میان رفتن آیه از حیث آیه بودن آن است. یعنی آیه و علامت بودن شیء از بین می رود؛ ولی اصل آن محفوظ می ماند. پس، با نسخ، اثر تکلیفی و غیر تکلیفی آن از بین می رود؛ ولی اصل آن باقی می ماند و این چیزی است که از مُقارن شدن «نُنْسِها» و «ما نَنْسَخ» دانسته می شود.

تعلیق حکم بر وصف، مشعر به علّیت است؛ پس، نسخ در آیۀ شریفه ما نَنْسَخْ مِنْ آیَهٍ أَوْ نُنْسِها نَأْتِ بِخَیْرٍ مِنْها أَوْ مِثْلِها به جنبۀ نشانه و علامت بودن آیه برمی گردد؛ به این بیان که خداوند متعال آیه ای را که نازل فرموده، آن را با نسخ و انساء از دایرۀ وجود حذف ننموده است و بلکه، تنها «نشانه بودنِ آن» نسخ گردیده است.

بنابراین، از نگاه علاّمه طباطبایی رحمه الله مراد از نسخ در آیه، برداشتن اثر آیه و باقی ماندن اصل آیه است.