بازپژوهی تحریف ناپذیری قرآن صفحه 257

آیۀ دیگری با دستور آسان تری نازل می کرد، مشرکین می گفتند: پیامبر صلی الله علیه و آله مسلمان ها و اصحاب خود را به تمسخر گرفته است؛ چرا که امروز دستور به چیزی می دهد و فردا از آن نهی می نماید.

این تغییر حکم ها نشانۀ آن است که حضرت این آیات را از پیش خود بیان نموده و بر خدا دورغ می بندد. در چنین شرایط و فضایی آیه شریفه وَ إِذا بَدَّلْنا آیَهً مَکانَ آیَهٍ نازل شد.(1)

بر اساس این شأن نزول از آیۀ شریفه، روشن می شود هیچ ارتباطی بین نسخ تلاوت و آیۀ 101 سوره نحل وجود ندارد.

اما دربارۀ کلمۀ «آیه» در این آیۀ شریفه نیز دو احتمال وجود دارد:

الف. برخی معتقدند معنا و مفهوم «آیه» در این آیه غیر از معنا و مفهوم آن در آیۀ 106 سوره بقره می باشد. از این رو، این آیه هیچ ارتباطی با مسألۀ نسخ تلاوت ندارد. به عبارت دیگر، همان طور که کلمۀ «آیه» در سوره بقره ارتباطی به نسخ تلاوت ندارد، کلمه «آیه» در سوره نحل نیز چنین است.

ب. داستان، قضیه و معنای هر دو آیه یکی است. بنابراین، آیۀ شریفه سوره نحل بر نسخ، دلالت دارد. پس، اگر حکم سختی نسبت به قضیه ای جعل شود و بعد در همان مورد به حکم آسان تری تبدیل گردد، نسخ معنا پیدا می کند.

اکثر مفسرین احتمال دوم را تقویت نموده اند.

تا بدین جا سه تفسیر نسبت به آیه شریفه وَ إِذا بَدَّلْنا آیَهً مَکانَ آیَهٍ