مقدمات بنیادین علم تفسیر صفحه 235

منظور آنها متواتر بودن تمامی قرائت هاست و همچنین نگفته است که دلیل و مدّعی لازم و ملزوم یکدیگر نیستند. اگر اختلاف نظر بر سر کلمه به طور مطلق یعنی ماده و شکل آن باشد چاره دارد. اما در مثال «مالک» و «ملک» اختلاف فقط بر سر کیفیت و شکل کلمه است در حالی که تواتر قرآن تنها شامل ماده کلمات می شود و در نتیجه اختلاف مذکور با متواتر بودن قرآن منافات ندارد. البته اختلاف مذکور باعث می شود تا قرآن با مطالب غیر قرآنی اشتباه گرفته شود و تشخیص کلمه از نظر هیأت ظاهری مانند اعراب «و الارحام» دچار اشکال گردد.

از موارد یاد شده نتیجه می گیریم که قرائت های هفتگانه یا ده گانه به هیچ وجه متواتر نیستند.

*