- سخن مجمع 1
- مقدّمه 4
- پیشگفتار 12
- بخش اول: دلایل حفظ قرآن از تحریف 15
- نکتۀ اوّل: علاقۀ شدید امّت اسلام به قرآن 15
- اشاره 15
- نکتۀ دوّم: تقدیر الهی در حفظ قرآن و صیانت آن از تحریف 17
- اشاره 20
- سه اشکال 20
- اشکال اوّل 20
- اشکال دوّم 22
- اشکال سوّم 23
- اشاره 23
- الف: تشویق به تلاوت و حفظ قرآن 23
- نکتۀ سوم: اقدامات رسول اکرم (علیهما السلام) برای مصونیّت قرآن از تحریف 23
- ب: تدوین قرآن 27
- ج: جمع کردن قرآن 28
- روایاتی چند پیرامون جمع شدن قرآن در عصر پیامبر (علیهما السلام) 29
- اشاره 36
- نکتۀ چهارم: تأکید سنّت نبوی بر سلامت قرآن از تحریف 36
- پنجم: دقّت و مواظبت مسلمانان در حفظ قرآن کریم 38
- بخش دوّم: افسانۀ تحریف در قرآن 41
- معنای لغوی تحریف 41
- اشاره 41
- نکتۀ اوّل: معنای لغوی و اصطلاحی تحریف 41
- معنای اصطلاحی تحریف 42
- نکتۀ دوّم: تصریحات علمای اسلام بر سلامتی قرآن از تحریف 45
- نکتۀ سوّم: نفی تحریف در مذاهب دیگر 60
- اشاره 70
- نکتۀ چهارم: بررسی نمونه هایی از روایات تحریف در کتابهای اهل سنّت و جواب آنها 70
- اشاره 70
- دسته اوّل: 70
- 1 - سورۀ احزاب معادل سورۀ بقره بوده است! 71
- الف: آیات و سوره ها 71
- 2 - لو کان لابن آدم و ادیان... 72
- 3 - دو سورۀ خلع و حفد 73
- 4 - آیۀ رجم 74
- ب: نسخ و نسخ تلاوت 76
- 5 - آیۀ جهاد 76
- دسته دوّم: روایات دالّ بر خطا، لحن و تغییر 83
- پنجم: روایات موجود در کتابهای امامیّه: 92
- طایفۀ اوّل: روایاتی که در آنها لفظ «تحریف» آمده است 92
- اشاره 92
- طایفۀ دوّم: روایاتی که دلالت می کند بر این که در بعضی از آیات قرآن، اسامی ائمّه (علیهم السلام) بوده و حذف شده است 94
- طایفۀ سوّم: روایاتی که توهّم وقوع تحریف در قرآن را ایجاد می کنند 99
- ششم: تصریحات ائمۀ اطهار (علیهم السلام) و تشویق آنان به ارتباط با قرآن موجود 103
- هفتم: چه کسانی در پشت سر جریان شیوع دهندۀ شبهۀ تحریف قرار دارند؟ 115
- اشاره 115
- 1 - دشمنان خارجی 116
- 2 - وهّابیّت 120
- هشتم: خلاصه ای از دیدگاه اسلام دربارۀ قرآن کریم 122
- اشاره 123
- نهم: موضع اهل بیت (علیهم السلام) در قبال قرآن در طول تاریخ 123
- اوّل: به کارگیری نصوص قرآن برای اهداف سیاسی 123
- دوّم: استفاده از نصوص قرآنی برای تأیید فرقه ها و گرایشات مذهبی، کلامی و فلسفی! 126
- اشاره 128
- 1 - عقیدۀ تجسیم و تشبیه 128
- سوّم: جمود در تعامل با معانی حرفی الفاظ قرآن کریم 128
- 3 - اعتقاد به ارتکاب معاصی و گناهان توسّط پیامبران (علیهما السلام) 129
- چهارم: تأویلات باطنی فاسد 131
- پنجم: تفسیر به رأی قرآن 133
- ششم: اعتماد بر روایات اسرائیلی در تفسیر قرآن! 135
- هفتم: متأثّر شدن تفسیرها از منقولات یهودی 136
- اشاره 136
- 1 - کعب الأحبار 138
- 2 - تمیم بن اوس دارمی 139
- 3 - وهب بن منبّه 140
- نمونه هایی از اسرائیلیّات در تفسیرهای مسلمانان 140
- چکیدۀ بحث 142
هشتم: خلاصه ای از دیدگاه اسلام دربارۀ قرآن کریم
برای این که از مصادیق این آیه نشویم که می فرماید:
قُلْ هَلْ نُنَبِّئُکُمْ بِالْأَخْسَرِینَ أَعْمَالًا * الَّذِینَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی الْحَیَاهِ الدُّنْیَا وَهُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعًا.(1)
«بگو: آیا به شما خبر ندهم که زیانکارترین افراد چه کسانی هستند؟ آنان کسانی هستند که سعی و تلاش آنان در زندگی دنیایی، به گمراهی و انحراف کشیده شده است، ولی گمان می کنند که کار خوب و درستی انجام می دهند!!».
آری، برای رسیدن به واقعیّت و حقیقت مسأله و در پرتو روایات و گفته هایی که گذشت، باید بر یک حقیقتی که مشترک میان تمام فرقه هاست و شک و تردیدی در آن وجود ندارد، توافق کنیم و آن این که تمام مسلمانان اتّفاق نظر دارند که این قرآن موجود، در معرض تغییر، تبدیل و کم و زیاد شدن واقع نشده است و همان قرآنی است که بر رسول خدا (علیهما السلام) نازل گشته است.
اگرچه در منابع روایی، هر دو فرقه، روایتهایی وجود دارد که ظاهر آنها تحریف قرآن را می رساند، امّا نمی توان با استناد به این احادیث ادّعا کرد که در قرآن نیز تحریفی همانند آنچه در انجیل و تورات واقع شده صورت پذیرفته است و بر فرض که افرادی از هر
1- (1) - کهف (18):104-103.