- سخن مجمع 1
- مقدّمه 4
- پیشگفتار 12
- بخش اول: دلایل حفظ قرآن از تحریف 15
- نکتۀ اوّل: علاقۀ شدید امّت اسلام به قرآن 15
- اشاره 15
- نکتۀ دوّم: تقدیر الهی در حفظ قرآن و صیانت آن از تحریف 17
- اشکال اوّل 20
- اشاره 20
- سه اشکال 20
- اشکال دوّم 22
- اشاره 23
- نکتۀ سوم: اقدامات رسول اکرم (علیهما السلام) برای مصونیّت قرآن از تحریف 23
- اشکال سوّم 23
- الف: تشویق به تلاوت و حفظ قرآن 23
- ب: تدوین قرآن 27
- ج: جمع کردن قرآن 28
- روایاتی چند پیرامون جمع شدن قرآن در عصر پیامبر (علیهما السلام) 29
- اشاره 36
- نکتۀ چهارم: تأکید سنّت نبوی بر سلامت قرآن از تحریف 36
- پنجم: دقّت و مواظبت مسلمانان در حفظ قرآن کریم 38
- اشاره 41
- نکتۀ اوّل: معنای لغوی و اصطلاحی تحریف 41
- بخش دوّم: افسانۀ تحریف در قرآن 41
- معنای لغوی تحریف 41
- معنای اصطلاحی تحریف 42
- نکتۀ دوّم: تصریحات علمای اسلام بر سلامتی قرآن از تحریف 45
- نکتۀ سوّم: نفی تحریف در مذاهب دیگر 60
- اشاره 70
- دسته اوّل: 70
- نکتۀ چهارم: بررسی نمونه هایی از روایات تحریف در کتابهای اهل سنّت و جواب آنها 70
- اشاره 70
- 1 - سورۀ احزاب معادل سورۀ بقره بوده است! 71
- الف: آیات و سوره ها 71
- 2 - لو کان لابن آدم و ادیان... 72
- 3 - دو سورۀ خلع و حفد 73
- 4 - آیۀ رجم 74
- 5 - آیۀ جهاد 76
- ب: نسخ و نسخ تلاوت 76
- دسته دوّم: روایات دالّ بر خطا، لحن و تغییر 83
- پنجم: روایات موجود در کتابهای امامیّه: 92
- طایفۀ اوّل: روایاتی که در آنها لفظ «تحریف» آمده است 92
- اشاره 92
- طایفۀ دوّم: روایاتی که دلالت می کند بر این که در بعضی از آیات قرآن، اسامی ائمّه (علیهم السلام) بوده و حذف شده است 94
- طایفۀ سوّم: روایاتی که توهّم وقوع تحریف در قرآن را ایجاد می کنند 99
- ششم: تصریحات ائمۀ اطهار (علیهم السلام) و تشویق آنان به ارتباط با قرآن موجود 103
- اشاره 115
- هفتم: چه کسانی در پشت سر جریان شیوع دهندۀ شبهۀ تحریف قرار دارند؟ 115
- 1 - دشمنان خارجی 116
- 2 - وهّابیّت 120
- هشتم: خلاصه ای از دیدگاه اسلام دربارۀ قرآن کریم 122
- اشاره 123
- نهم: موضع اهل بیت (علیهم السلام) در قبال قرآن در طول تاریخ 123
- اوّل: به کارگیری نصوص قرآن برای اهداف سیاسی 123
- دوّم: استفاده از نصوص قرآنی برای تأیید فرقه ها و گرایشات مذهبی، کلامی و فلسفی! 126
- سوّم: جمود در تعامل با معانی حرفی الفاظ قرآن کریم 128
- 1 - عقیدۀ تجسیم و تشبیه 128
- اشاره 128
- 3 - اعتقاد به ارتکاب معاصی و گناهان توسّط پیامبران (علیهما السلام) 129
- چهارم: تأویلات باطنی فاسد 131
- پنجم: تفسیر به رأی قرآن 133
- ششم: اعتماد بر روایات اسرائیلی در تفسیر قرآن! 135
- هفتم: متأثّر شدن تفسیرها از منقولات یهودی 136
- اشاره 136
- 1 - کعب الأحبار 138
- 2 - تمیم بن اوس دارمی 139
- 3 - وهب بن منبّه 140
- نمونه هایی از اسرائیلیّات در تفسیرهای مسلمانان 140
- چکیدۀ بحث 142
«با شتاب، زبان به خواندن قرآن حرکت مده؛ چون جمع آوری و خواندن آن بر عهدۀ ماست و هنگامی که خواندیمش از آن پیروی کن، آنگاه بیانش بر عهدۀ ماست».
از ابن عبّاس و غیره روایت شده است که معنای: إنّ علینا جمَعَه و قرآنه این است که ما آن را در قلب تو جمع می کنیم تا آن را از حفظ باشی و آن را همان گونه که بر تو نازل شده، تألیف می کنیم.
و گفته شده است که:
«جمع آن بر عهدۀ ماست تا آن را حفظ شوی و تلاوت آن برای تو ممکن باشد و ترس این را نداشته باشی که چیزی از آن فوت شود».(1)
این آیات قرآنی، دلالت بر ارادۀ الهی در حفظ قرآن کریم دارد. و هر گونه تحریف و تبدیل را از این کتاب عزیز، نفی می کند.
سه اشکال
اشاره
بر آیۀ اوّل که بدان استدلال کردیم، سه اشکال وارد شده است:
اشکال اوّل
برای صدق آنچه در آیه مقرّر شده است، همین کفایت می کند که قرآن نزد بعضی از افراد حفظ شود، اگرچه آنچه در دسترس مردم است، مورد تحریف واقع شده باشد.
1- (1) - مجمع البیان، طبرسی: 219/10.