- سخن مجمع 1
- اشاره 18
- روایاتی که به جمع آوری قرآن در زمان ابوبکر اشاره می کند 21
- اشاره 39
- بررسیحالت اوّل: احتمال وقوع تحریف در زمان شیخین به صورت تصادفی 40
- بررسی حالت سوّم: وقوع تحریف در زمان عثمان 46
- بررسی حالت چهارم: وقوع تحریف در زمان بنی امیّه 48
- اوّل: موضعگیری در قبال روایات تحریفی که در منابع عامّه آمده است 67
- اشاره 67
- قسم اوّل: روایاتی که سوره یا آیاتی را ذکر کرده 67
- اشاره 67
- الف: سورۀ احزاب، معادل سورۀ بقره است 67
- ب: لو کان لابن آدم و ادیان... 68
- ج: سوره های خلع و حفد 70
- د: آیۀ رجم 71
- ه- : آیۀ جهاد 73
- و: آیۀ رضاع کبیر در ده مرتبه 73
- اقسام نسخ و چگونگی نسخ تلاوت 76
- بطلان نسخ تلاوت 80
- قسم دوّم: روایاتی که بر لحن (اشتباه نحوی) و تغییر دلالت می کنند. 82
- قسم سوّم: روایاتی که بر زیاده دلالت می کنند. 88
- دسته اوّل: روایاتی که در آنها لفظ «تحریف» به کار رفته است: 91
- اشاره 91
- دستۀ دوّم: روایاتی که می گوید: بعضی از آیات، شامل اسامی ائمّه(علیهم السلام) بوده و این اسامی حذف شده است: 92
- دستۀ سوّم: روایاتی که توهّم وقوع تحریف به زیاده و نقصان در قرآن را ایجاد می کنند: 96
- دستۀ چهارم: روایاتی که می گوید در قرآن اسامی مردان و زنانی بوده است که حذف شده است: 99
- سوّم: چرا محدّثان، این روایات را در کتابهای معتبر نقل کرده اند، در حالی که بیانگر آرا و نظرات آنان نبوده است؟ 101
- چکیدۀ بحث 113
مفتضح کرد و طولانی تر از سورۀ بقره بود، امّا آن را ناقص نموده و تحریف کردند.
هیچ کدام از این روایات صحیح نیستند بلکه ضعیف، مرسل، یا مرفوع می باشند. احتمال دارد که بر فرض صحّت، این روایات را چنین توجیه کرد که این اسامی به صورت تفسیر و تبیین معانی آیات در مصحف آمده بود و از آیات الهی نبوده است. این مطلب را ملاّمحسن فیض کاشانی در الوافی و مرحوم خوئی در البیان آورده اند و شیخ صدوق که رئیس محدثان است- خبر را در کتاب ثواب الاعمال آورده است، در حالی که خودش در کتاب الاعتقادات بر عدم نقصان قرآن تصریح می کند و همین دلیل بر آن است که وقتی محدّثان چنین روایاتی را دربارۀ تحریف نقل می کنند، به صحّت سند و دلالت آنها اعتقاد ندارند.
سوّم: چرا محدّثان، این روایات را در کتابهای معتبر نقل کرده اند، در حالی که بیانگر آرا و نظرات آنان نبوده است؟
جواب این است که: به طور طبیعی مؤلّفان در دائره المعارفها و به خصوص در منابع حدیثی، مقیّد به نظرات خاصّ خودشان نمی شوند و از قدیم مرسوم بوده است که مولّفان کتابهای حدیثی، بیشترین تلاش و کوشش آنان در تدوین و جمع آوری احادیث بوده است، نه در انتخاب و گزینش احادیث. گویی آنان کار مهم گزینش احادیث را به مجتهدان