- سخن مجمع 1
- اشاره 18
- روایاتی که به جمع آوری قرآن در زمان ابوبکر اشاره می کند 21
- اشاره 39
- بررسیحالت اوّل: احتمال وقوع تحریف در زمان شیخین به صورت تصادفی 40
- بررسی حالت سوّم: وقوع تحریف در زمان عثمان 46
- بررسی حالت چهارم: وقوع تحریف در زمان بنی امیّه 48
- اوّل: موضعگیری در قبال روایات تحریفی که در منابع عامّه آمده است 67
- قسم اوّل: روایاتی که سوره یا آیاتی را ذکر کرده 67
- اشاره 67
- اشاره 67
- الف: سورۀ احزاب، معادل سورۀ بقره است 67
- ب: لو کان لابن آدم و ادیان... 68
- ج: سوره های خلع و حفد 70
- د: آیۀ رجم 71
- ه- : آیۀ جهاد 73
- و: آیۀ رضاع کبیر در ده مرتبه 73
- اقسام نسخ و چگونگی نسخ تلاوت 76
- بطلان نسخ تلاوت 80
- قسم دوّم: روایاتی که بر لحن (اشتباه نحوی) و تغییر دلالت می کنند. 82
- قسم سوّم: روایاتی که بر زیاده دلالت می کنند. 88
- دسته اوّل: روایاتی که در آنها لفظ «تحریف» به کار رفته است: 91
- اشاره 91
- دستۀ دوّم: روایاتی که می گوید: بعضی از آیات، شامل اسامی ائمّه(علیهم السلام) بوده و این اسامی حذف شده است: 92
- دستۀ سوّم: روایاتی که توهّم وقوع تحریف به زیاده و نقصان در قرآن را ایجاد می کنند: 96
- دستۀ چهارم: روایاتی که می گوید در قرآن اسامی مردان و زنانی بوده است که حذف شده است: 99
- سوّم: چرا محدّثان، این روایات را در کتابهای معتبر نقل کرده اند، در حالی که بیانگر آرا و نظرات آنان نبوده است؟ 101
- چکیدۀ بحث 113
إنْ هذانِ لساحرانِ ، همانند این قول است: إن زیدٌ لمنطلقٌ. در این جا لام فارقه آمده است تا بین إنْ نافیه و إنْ مخفّفه از ثقلیه فرق بگذارد. (1)
بنابراین، هیچ اشکالی بر این آیه وارد نیست و هیچ اشتباهی به وسیلۀ کاتبان رخ نداده است.
فخر رازی می نویسد:
از آن جا که نقل این قرائت، همانند نقل تمام قرآن، متواتر و مشهور است، اگر قایل به غلط بودن آن بشویم، این حکم به تمام قرآن سرایت می کند و در نتیجه تمام قرآن متواتر، محلّ ایراد واقع می شود و این باطل است. (2)
قسم سوّم: روایاتی که بر زیاده دلالت می کنند.
1- از عبدالرحمن بن یزید روایت شده است:
عبدالله بن مسعود، معوذتین را از مصحف خود حذف می کرد و می گفت: این دو، جزء قرآن نیستند. (3)
2- روایت شده است که:
1- (1) - الکشاف: 3/ 72.
2- (2) - التفسیر الکبیر: 22/ 75.
3- (3) - مسند احمد: 129/5؛ الآثار: 1/ 33؛ التفسیر الکبیر: 1/ 213؛ مناهل العرفان: 268/1؛ الفقه علی المذاهب الاربعه: 258/4؛ مجمع الزوائد: 7/ 149.