- مقدمه ی مترجم 1
- پیشگفتار 7
- سیاست چیست؟ 9
- اشاره 11
- زندگانی سیاسی امام حسن علیه السلام در عهد رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم 11
- سرآغاز 12
- اشاره 13
- پیامبر اکرم و آینده ی امت اسلامی 13
- عاطفه ی پیامبر بیانگر موضع اوست 19
- داستان مباهله 22
- اشاره 22
- نمونه ی زنده 25
- برنامه ریزی در خدمت رسالت 27
- اشاره 30
- سیاست های شوم 30
- بازگشت به آغاز 33
- مقابله و مبارزه با توطئه زشت 41
- نمونه های تاریخی مهم 42
- بعضی از موضع گیری های امام حسن 46
- موضع گیری های دیگری از ائمه و ذریه ی طاهرین آنها 51
- قدم به قدم به دنبال رسول خدا 54
- گواهی حسنین و نوشته ی ثقیف 57
- بیعت رضوان 59
- حسن و حسین امامند و پیشوا 63
- حسنین و فدک 68
- زندگانی سیاسی امام حسن علیه السلام در عهد شیخین 68
- نقشه ی شگفت انگیز 71
- سفارش علی 107
- وصیت امام حسن 109
- تشریع کنندگان جدید، یا پیغمبران کوچک 110
- مبارزه ائمه با توطئه ی شوم 115
- موضع امام حسین 126
- حسنین و اذان بلال 128
- امام حسن و پرسش های مرد بیابانگرد 129
- سهم بندی بیت المال 136
- امام حسن در شورا 138
- زندگانی سیاسی امام حسن علیه السلام در عهد عثمان 143
- امام حسن در وداع با ابوذر 143
- اشاره 147
- شرکت امام حسن در فتوحات 147
- تفسیر و توجیه 148
- اشاره 150
- آثار فتوحات بر مردمی که سرزمینشان فتح می شد 150
- نظر درست 150
- آثار فتوحات بر فاتحان 159
- ائمه و فتوحات اسلامی 172
- امام حسن و محاصره ی عثمان 181
- معاویه، قاتل عثمان 188
- زخمی شدن امام حسن در دفاع از عثمان 195
- موضع قوی و نیرومند امام حسن 198
- آیا امام حسن عثمانی بود؟! 202
- سخن پایانی 220
- پاورقی 220
ابن اثیر می گوید:
«چون ایرانیان هجوم اعراب و غارت آنها را در سواد دیدند، به رستم و فیروزان - که هر دو از فرمانروایان ایرانی بودند - گفتند: اختلاف و کشمکش شما دو سردار به جایی رسیده که ایران را تباه و ایرانیان را خوار نموده اید.» [325].
امثال این مطالب آن قدر زیاد است که مجال تتبع و استقصای آن نیست. به همین خاطر بود که مقاومت مردم در سرزمین های فتح شده شدیدتر شد و بسیاری از آنان پیمان شکستند، به نحوی که مسلمین مجبور شدند بسیاری از مناطق را بیش از یک بار فتح کنند. (در گذشته اشاره ای به این مطلب داشتیم).
آثار فتوحات بر فاتحان
سیاست های تبعیض در سهمیه بندی بیت المال و برتری
بخشیدن عرب بر عجم و اقامت اجباری بزرگان صحابه در مدینه و سپردن پست های مهم و فرماندهی سپاهیان به گروهی خاص، غالبا بر اساس مقرارت و معیارهای اسلامی نبود، بلکه معیار اصلی این بود: برخورداری از حمایت هیأت حاکمه، یا ملاقات پیامبر صلی الله علیه و آله در برهه ای کوتاه و بالاخره قریشی بودن.
همین سیاست ها بود که از این ملت پیروز، ملت مغرور و خودپسندی به وجود آورد که حد و مرزی برای خود نمی شناخت و طبقه ای از ثروتمندان به وجود آورد که مال و ثروت منکوبشان کرد و نعمت های فراوان مسرورشان ساخت و در این راه هیچ گونه مانع و رادعی از طرف دین و وجدان سد راهشان نبود. اکثر آنان از فرزندان و اعضای هیأت حاکمه و خویشان و نزدیکانشان و به ویژه قریش بودند. امت مسلمان هر جنایتی از اینان دید. توسط همین ها بود که