ستاره درخشان شام حضرت رقیه دختر امام حسین علیه السلام صفحه 2485

تاريخچه حرم مطهر

پيشينه بارگاه ملكوتي و باشكوه حضرت رقيه عليهاالسلام در شام، خرابه اي بوده است كه اهل بيت امام حسين عليه السلام را در آن جاي دادند. اين مكان شريف امروزه در كنار بازارچه قديمي و با فاصله كمي از مسجد اَمَوي قرار دارد. حرم مطهر در خيابان حرم واقع شده است كه به خيابان «ملك فيصل» ختم مي شود.1

بر اساس پژوهش هاي انجام يافته، از اولين دوره ساخت بناي حرم حضرت رقيه عليهاالسلام ، آگاهي دقيقي در دست نيست، ولي نخستين تجديد بنا به دستور خود حضرت رقيه عليهاالسلام بوده است كه در اين باره در كتاب منتخب التواريخ اين گونه نقل شده است: «عالم بزرگوار شيخ محمد علي شامي از پدر بزرگوار و او نيز بدون واسطه از سيد ابراهيم دمشقي نقل مي كند كه دختر بزرگ سيد ابراهيم شبي حضرت رقيه عليهاالسلام را در خواب مي بيند. وي مي فرمايد: به پدرت بگو قبر من در ميان آب افتاده است و بدن مرا اذيت مي كند. بگو بيايند و آن را تعمير كنند. او خواب را براي پدرش نقل مي كند، ولي او به دليل فشار اهل تسنن ترتيب اثر نمي دهد. شب دوم، دختر ديگر سيد ابراهيم همان خواب را مي بيند، ولي او با خود مي گويد به واسطه خواب يك دختر نمي توان به قبر دختر امام حسين عليه السلام دست زد. شب سوم، دختر كوچك وي باز همان خواب را مي بيند و براي پدرش تعريف مي كند. سيد ابراهيم ناراحت مي شود، ولي جرأت چنين كاري را به خود نمي دهد و اعتنايي نمي كند. شب چهارم، خود سيد ابراهيم حضرت رقيه عليهاالسلام را در خواب مي بيند كه با عتاب به وي مي گويد: «چرا والي دمشق را براي تعمير قبر من باخبر نكردي؟ سريع براي اين كار اقدام كنيد».

صبح فردا سيد ابراهيم جريان را براي والي شهر دمشق باز مي گويد و او هم جريان را به عالمان شيعه و سني شهر خبر مي دهد تا در اين باره تصميمي بگيرند. همگي با غسل و طهارت كامل براي تعمير قبر وارد عمل مي شوند. سنگ قبر را مي شكافند. خود سيد ابراهيم براي تعمير اقدام مي كند. وقتي سيد سنگ لحد را برمي دارد، مي بيند بدن حضرت هنوز سالم است و در ميان آب افتاده است. بدن را از قبر بيرون مي آورد و روي زانوانش قرار مي دهند. عده اي داخل قبر مي روند و پس از سه روز آن را تعمير مي كنند. سيد ابراهيم پس از عوض كردن كفن حضرت، بدن مطهرش را داخل قبر مي گذارد و قبر را مي چيند و سنگ قبر جديدي بر روي آن مي گذارد.»

نويسنده كتاب، تاريخ اين رويداد را سال 1280 ه . ق ذكر كرده است.2

آرامگاه حضرت رقيه عليهاالسلام براي بار دوم، در سال 1323 هجري به دست ميرزا علي اصغر خان اتابك، صدر اعظم دولت ايران، تجديد بنا گرديد.3 در سال 1334 هجري، بناي بارگاه با معماري بهتري به دست «سيد محمد علي» و سيد كامل آل نظام ـ فرزندان «سيد محمد نظام دمشقي» ـ ساخته شد. در سال 1376 ه . ق نيز هيأت بني الزهراي تهران ضريح طلاكاري شده اي را به آستانه هديه كرد.

پس از آن، به دليل توجه ويژه علاقه مندان اهل بيت عليهم السلام به زيارت حرم شريف حضرت رقيه عليهاالسلام و محدود بودن فضاي زيارتي حرم، براي رفاه حال زايران، كار توسعه حرم به سرپرستي گروهي شامل امام موسي صدر، شيخ نصراللّه خلخالي، حاج ابوالقاسم همداني و سيدرضا وردي كاظمي آغاز شد. آنان با خريد خانه هاي اطراف حرم، در توسعه حرم كوشيدند، ولي به دليل بعضي طمع كاري هاي مغرضانه و تعصب هاي قوميتي اين كار تا چندين سال به طول انجاميد.

البته با عنايت هاي اهل بيت عليهم السلام و كمك شيعيان، در تاريخ 1364 ه . ش، با حضور مقام هاي دولتي سوريه، كار توسعه حرم مطهر به طور رسمي ادامه يافت و در مدت پنج ماه، حرم مطهر به شكل كنوني در آمد كه مساحت آن 4500 متر مربع است.

1 . رقيه؛ چاووش كربلا، ص 41.

2 . منتخب التواريخ؛ ملاهاشم خراساني، ص 388، باب ششم، برگرفته از: منهاج الدموع، ص 395؛ معاني السبطين، ج 2، ص 171؛ نورالابصار، ص 238.