جامع آیات و احادیث موضوعی نماز جلد اول صفحه 169

41 - رسیدن به کمال نماز به وسیله آداب آن

قال الصادق - علیه السلام - :

لایتم الصلوه الا لذی طهر سابغ و تمام بالغ غیر نازغ و لازائغ عرف ؛ فاخبت فثبت و هو واقف بین الیاءس و الطمع و الصبر و الجزع کان الوعد له صنع و الوعید به وقع بذل عرضه و تمثل عرضه و بذل فی الله المهجه و تنکب الیه المحجه غیر مرتغم بارتغام یقطع علائق الاهتمام بغیر من له قصد و الیه وفد و منه استرفد فاذا اتی بذلک کانت هی التی تنهی عن الفحشاء و المنکر ؛

نماز به کمال نمی رسد جز برای نمازگزاری که دارای طهارتی همه جانبه و تمامیتی رسا باشد ، نه دیگران را اغوا کند و نه خود از حق منحرف گردد ، (خدا را) شناخته و سر تسلیم فرود آورده استقامت و ثبات در پیش گیرد ، بین نومیدی (از رحمت خدا) و طمع (به رحمت او) و میان شکیبایی و بی تابی ایستاده باشد ، گویی وعده نیکوی خدا برایش عملی شده و وعده عذاب بر او واقع گشته ، مال و متاع خود را(در راه خدا) بذل نموده و هدف خود را(از عبادت ) پیش رو قرار داده و در راه خدا خون خود را ارزانی کرده و در

راه به سوی خداوند نموده و از ماسوای او روی گرداند ، در بینی بر خاک نهادن هیچ ناخوشایندی و کراهتی در دل ندارد ، رشته های پیوند را به غیر آن کسی که او را قصد کرده و به سویش روانه شده و از او عطا و یاری طلبیده گسسته است قطع کند ، پس چون چنین نمازی به جای آورد ، این همان نمازی است که از فحشاء و منکر باز می دارد .

(فلاح السائل ، ص 23)

42 - آداب و شرایط نماز

قال الرضا - علیه السلام - :

اذا اردت ان تقوم الی الصلاه فلا تقم الیها متکاسلا و لا متناعسا و لا مستعجلا و لا متلاهیا و لکن تاتیها علی السکون و الوقار و التوده و علیک الخشوع و الخضوع متواضعا لله - عز و جل - متخاشعا علیک خشیه و سیماء الخوف راجیا خائفا بالطمانینه علی الوجل و الحذر فقف بین یدیه کالعبد الابق المذنب بین یدی مولاه فصف قدمیک و انصب نفسک و لاتلتفت یمینا و شمالا و تحسب کانک تراه فان لم تکن تراه فانه یراک و لاتعبث بلحیتک و لابشی ء من جوارحک و لاتفرقع اصابعک و لاتحک بدنک و لاتولع بانفک و لا بثوبک و لا تصلی و انت متلنم و لایجوز للنساء الصلاه و هن متنقبات و یکون بصرک فی موضع سجودک مادمت قائما و اظهر علیک الجزع و الهلع و الخوف و ارغب مع ذلک الی الله - عز و جل - و لا تتک مره علی رجلک و مره علی الاخری و تصلی صلاه مودع تری انک لا تصلی ابدا و اعلم انک بین یدی

الجبار و لاتعبث بشی ء من الاشیاء و لاتحدث لنفسک و افرغ قلبک و لیکن شغلک فی صلوتک ، و ارسل یدیک الصقهما بفخذیک فاذا افتحت الصلاه فکبر و ارفع یدیک بحذاء اذنیک و لاتجاوز بابهامیک حذاء اذنیک و لاترفع یدیک بالدعاء فی المکتوبه حتی تجاوز بهما راءسک و لاباس بذلک فی النافله و الوتر فاذا رکعت فالقم رکبتیک براحتک ، و تفرج بین اصابعک و اقبض علیها و اذا رفعت راسک من الرکوع فانصب قائما حتی ترجع مفاصلک کلها الی المکان ثم اسجد وضع جبیتک علی الارض و رغم علی راحتیک و اضمم اصابعک وضعهما مستقبل القبله و اذا جلست فلا تجلس علی یمینک و لکن انصب یمینک و اقعد علی الیتیک و لا تضع یدک بعضه علی بعضه لکن ارسلهما ارسالا فان ذلک تکفیر اهل الکتاب و لا تتمطی فی صلاتک و لاتتجشا و امنعهما بجهدک و طاقتک فاذا عطست فقل الحمدلله و لا تطا موضع سجودک و لاتتقدم مره و لاتتاخر اخری و لاتصل و بک شی ء من الاخبثین و ان کنت فی الصلاه فوجدت غمزا فانصرف الا ان یکون شیئا تصبر علیه من غیر اضرار بالصلاه . و اقبل علی الله بجمیع القلب و بوجهک حتی یقبل الله علیک ، و اسبغ الوضوء ، و عفر جبینک فی التراب و اذا اقبلت علی صلاتک اقبل الله علیک بوجهه و اذا عرضت اعرض الله عنک ؛