جامع آیات و احادیث موضوعی نماز جلد اول صفحه 198

عن مصباح الشریعه ، قال الصادق - علیه السلام - :

لایرکع عبدالله رکوعا علی الحقیقه ، الا زینه الله تعالی بنور بهائه و اظله فی ظلال کبریائه و کساه کسوه اصفیائه . و الرکوع اول و السجودثان ، فمن اتی بمعنی الاول صلح للثانی . و فی الرکوع ادب و فی السجود قرب ، و من لایحسن الادب لایصلح للقرب . فارکع رکوع خاضع لله بقلبه متذلل وجل تحت سلطانه ؛ خافض له بجوارحه خفض خائف حزن علی ما یفوته من فائده الراکعین . و حکی ان الربیع ابن خثیم کان یسهر باللیل الی الفجر فی رکعه واحده ؛ فاذا هو اصبح رفع (خ ل : تزفر) و قال : اه !سبق المخلصون و قطع بنا . و استوف رکوعک باستواء ظهرک ، و انحط عن همتک فی القیام بخدمته الا بعونه ، و فر بالقلب من وساوس الشیطان و خدائعه و مکائده ؛ فان الله تعالی یرفع عباده بقدر تواضعهم له و یهدیهم الی اصول التواضع و الخضوع بقدر اطلاع عظمته علی سرائرهم ؛

از کتاب مصباح الشریعه نقل است که امام صادق

(ع ) فرمود : هیچ بنده ای برای خدا به حقیقت رکوع نکند مگر آن که خداوند تعالی او را به نور جمال خویش بیاراید و در سایه کبریایش درآورد و جامه برگزیدگانش بپوشاند . رکوع (مرحله ) اول است و سجود (مرحله ) دوم ؛ هرکس معنی و حقیقت اولی را به جای آورد ، شایستگی دومی را یافته است . در љØǘȠادب (عبودیت ) است و در سجود قرب (به معبود) است ؛ و کسی که به نیکی ، ادب نگزارد ، قربت را نشاید . پس رکوع کن همانند رکوع کسی که قلبا خاضع برای خداست و تحت سلطه او ذلیل و بیمناک می باشد ؛ و چون راکعی از بیم و اندوه از دست دادن بهره راکعان (حقیقی ) تن فرود آورد ، اعضای خود را فرود بیاور . و از ربیع بن خثیم حکایت شده است که با یک رکوع شب را به صبح می رساند و چون به صبح میرسید (صبح می کرد) قامت راست می کرد (نسخه : ناله می کرد) و می گفت : (آه !مخلصان پیشی گرفتند و ما از راه ماندیم ) . و رکوع خود را کامل انجام ده به اینکه پشت خود را هموار کنی ؛ و از این (پندار) که به (قدرت و) همت خود به خدمت او قیام کنی فرود آی (که این امکان ندارد) جز به یاری او . و قلب را از وسوسه های شیطان و فریبها و نیرنگهایش فراری ده که خداوند تعالی بندگان خود را به میزانی که در برابر او کرنش کنند بلند می کند ؛

و آنان را به هر اندازه که عظمتش بر باطنهایشان پرتو افکنده ، به حقیقت فروتنی و کرنش (در برابرخود) هدایت می فرماید .

(مصباح الشریعه ، باب 15 . بحارالانوار ، ج 82 ، ص 108)

50 - اسرار بلند شدن رکوع

قال الصادق - علیه السلام - :

فقال : ارفع راسک . فرفعت راسی ؛ فنظرت الی شی ء ذهب منه عقلی ؛ فاستقبلت الارض بوجهی و یدی فالهمت ان قلت : (سبحان ربی الاعلی و بحمده ) لعلو ما رایت . فقلتها سبعا ، فرجعت الی نفسی . کلما قلت واجده منها ، تجلی عنی الغشی ؛ فقعدت فصار السجود فیه (سبحان ربی الاعلی و بحمده ) . و صارت القعده بین السجدتین استراحه من الغشی و علو ما رایت . فالهمنی ربی - عز و جل - و طالبتنی نفسی ان ارفع راسی ؛ فرفعت فنظرت الی ذلک العلو فغشی علی ، فخررت لوجهی و استقبلت الارض بوجهی و یدی و قلت : (سبحان ربی الاعلی و بحمده ) . فقلتها سبعا ؛ ثم رفعت راسی فقعدت قبل القیام لاثنی النظر فی العلو . فمن اجل ذلک صارت سجدتین و رکعه و من اجل ذلک صار القعود قبل القیام قعده خفیفه ؛

پس فرمود : (سربردار) سر برداشتم ، چیزی دیدم که از آن عقلم از سر رفت ، و به صورت و دو دست بر زمین قرار گرفتم ؛ پس الهام شده به سبب علو آن چه دیدم گفتم : (سبحان ربی الاعلی و بحمده ) (منزه است پروردگار برتر من و سپاس او راست ) . این را هفت بار گفتم ؛ پس به